Voedings en Genotsmiddelen

dr. M. Wagenaar (1938)

Gepubliceerd op 26-01-2019

Voeding (normale samenstelling)

betekenis & definitie

Voeding (normale samenstelling) - Wij zullen in dit artikel trachten een globaal overzicht te geven van de eischen, waaraan een goede voeding moet voldoen.

Als allereerste voorwaarde geldt natuurlijk dat het voedsel vrij zal zijn van schadelijke kiemen en van stoffen, die schade aan de gezondheid toebrengen.

Wij kunnen hierover naar verschillende artikelen verwijzen, bijv. de gevaren van het drinken van ongekookte melk, het gebruik van bedorven voedsel, ongekeurd vleesch of wild, waarvan men de herkomst niet na kan gaan. Ook het gevaar dat bacillendraagsters en -dragers onder het personeel, dat aan de spijsbereiding deelneemt veroorzaken, dient hier genoemd te worden.

Een volgende voorwaarde is gelegen in voldoende variatie bij de voeding. Bij de voedering van dieren, is er alleen voor te zorgen, dat de beesten alle bestanddeelen krijgen, die voor de instandhouding van hun lichaam noodig zullen zijn, bij de voeding van menschen is dat niet voldoende. Het intellect geeft bij ons uitbreiding aan het smaakgevoel.

Men is niet alleen tevreden met de benoodigde bestanddeelen, maar men wenscht ook de noodige variatie in de wijze van toediening. In dit alles ligt een belangrijk persoonlijk element. Onder normale omstandigheden ontkomt echter niemand geheel aan dit verlangen. Met variatie alleen komt men er evenmin, ook een smakelijke toebereiding van de spijs is noodig. Door de vorderingen in de kookkunst is de mensch verwend geraakt; men heeft de smaakstoffen, die de natuur opleverde, tot een harmonisch geheel weten samen te stellen en ze verrijkt met de producten van eigen vinding. Bij de voeding kan het psychisch element dus nooit geheel uitgeschakeld worden.

Voor ieder mensch zal een smakelijk en gevarieerd menu in hooge mate invloed uitoefenen op zijn arbeidsprestatie. Juist wat betreft onze dagelijksche voeding is hier nog wel wat te leeren. Een feit is, dat de Hollandsche kookkunt een aanzienlijke hoogte bereikt heeft en gunstig afsteekt bij vele buitenlandsche keukens. Wat betreft de broodbereiding (eveneens een dagelijks terugkeerend voedsel), staat Holland niet in het allereerste gelid. In dat opzicht zouden velen hier te lande nog veel kunnen leeren van onze zuidelijke naburen, de Franschen.

Een goede voeding moet verder een voldoende aantal calorieën geven. Deze dienen geleverd te worden door een voldoende hoeveelheid eiwit, vet en koolhydraten.

Een der moeilijkste vragen is: hoe bereid of kies ik met de bestaande hulpmiddelen de beste voeding? Algemeene regelen hiervoor te geven zou dwaasheid zijn; in massavoeding zal men hiervoor enkele gegevens vinden. Het komt maar al te veel voor, dat men met de beschikbare middelen niet datgene koopt, waarmee men de hoogste voedingswaarde verkrijgt. Vermeerdering van kennis omtrent voedingswaarde kan hierin verbetering tot stand brengen. Een der grootste vraagstukken bij de rationeele voedselvoorziening is de kwestie van het benoodigde eiwit. Men moet zorgen voor een voldoende hoeveelheid eiwit. Op den duur zou gebrek aan dit noodzakelijk bestanddeel, zich wreken. Melk en kaas kunnen in de allereerste plaats in deze behoefte voorzien, desnoods afgeroomde of taptemelk, die evenveel eiwit bevatten als volle melk en kaas uit volle melk bereid. Dit eiwit is van zeer goede samenstelling (zie Eiwit biologische waarde).

Vleesch en visch zullen natuurlijk eveneens belangrijke bronnen blijken, maar helaas door den hoogen prijs niet altijd voor iedereen bereikbaar. Daarneven zal men als eiwitbron zaden met hoog eiwitgehalte kunnen nemen, bijv. boonen, erwten of linzen. Men moet er echter rekening mee houden, dat de eiwitten uit dergelijke peulzaden niet van hooge biologische waarde zijn, dus alleen in combinatie met andere eiwitten (bijv. van den aardappel of de rijst) volledig tot hun recht komen. Als vitaminebron vergete men vooral de koolsoorten niet, die vitamine A, B en C bevatten, terwijl de carotine houdende plantendeelen (worteltjes, tomaten) veel vitamine A bevatten. Zoowel de koolhydraten, als het eiwit van den aardappel zijn van bijzondere hoedanigheid. Deze voedende bestanddeelen worden door vele hygiënisten verkozen boven de overeenkomstige stoffen uit tarwe, rogge of maïs. Vooral het kinderdieet mag niet te veel brood bevatten. Van hooge waarde daarentegen zijn de eiwitten en de koolhydraten uit rijst, vooral omdat in ons klimaat en bij onze gemengde voeding geen gevaar bestaat voor vitaminegebrek door het pellen en slijpen van de rijst.