Vloeken lexicon

Prof. dr. P.G.J. van Sterkenburg (1997)

Gepubliceerd op 14-11-2019

darm

betekenis & definitie

Wij kennen de zeventiende-eeuwse verbinding bij gans darmen, helpt of hulpe dermen en och dermen. Dit waren oorspronkelijk historische eedformules waarin God en diens darmen tot getuigen worden aangeroepen dat men de waarheid spreekt. Beide laatste verbasteringen zijn waarschijnlijk een verkorting van helpt gans dermen en och gans dermen. Het ijdel gebruik ervan maakt de formule tot een vloek.

De varianten bij deze bastaardvloek betreffen verminkingen van God tot gans en regionale varianten van darmen, zoals dermen, daermen. Ook de verbinding bi den dermen komt in de 16de eeuw voor, en in De Gehoornde Duvel met Bokspoten [1704] van S. van Rusting lezen wij o bloet van slakken. Dit moet een als geestig bedoelde verbastering zijn van o gans bloet. Het blasfemische is geheel verdwenen door voor God een neutraal woord in te voegen. Ook is het zo dat gans als een eendachtige vogel ervaren werd.

Was eenmaal een dergelijke interpretatie gegroeid, dan konden ook andere dieren, bijv. de slak, in de plaats van de gans gaan figureren. zie beuling, bloed, kramp, oog, stuip.