poolsch patriot, geb. 1746, overl. te Solothurn 1817, ontving zijn opleiding aan de cadettenschool te Warschau, de militaire academie te Versailles en die te Brest, en verbleef tot 1772 te Parijs. Toen ging hij naar Amerika om te strijden voor de zaak der kolonisten, werd aide de camp van Washington en brigade-generaal, maar een tweede verdeeling bedreigde zijn vaderland en hij snelde het te hulp.
Met 4000 man trok hij Polen binnen, overwon 20.000 Russen (1792) en hield bij Duburika een heldhaftigen strijd vol tegen een groote overmacht. Nadat Stanislaus Augustus in die tweede verdeeling had bewilligd, verliet K. zijn land en begaf zich naar Dresden. Hier kwam men hem het opperbevel over de troepen der vrijheidlievende Polen aanbieden, benevens de dictatuur over dit land. K. aanvaardde beide, riep alle weerbare Polen te wapen en schiep aldus in korten tijd een nieuw nationaal leger. Bij Wraclawice behaalde hij een beslissende overwinning op de Russen, doch toen de Pruisen zich met dezen vereenigden, moest K. voor de overmacht zwichten. In den slag bij Maciesowice stortte hij zwaar gewond van het paard en werd voor dood van het veld weggedragen.
Toen zou hij, volgens russische mededeeling, hebben uitgeroepen „Finis Poloniae”, doch zelf verklaarde hij nooit dezen kreet van wanhoop te hebben geuit. Door de Russen gevangen genomen, herkreeg hij zijn vrijheid niet voor 1796. Hij ging nu andermaal naar de nieuwe wereld en vestigde zich te New-York, waar de regeering hem eèn som van 150.000 francs vereerde uit erkentelijkheid voor de diensten, welke hij het land had bewezen. In 1798 kwam hij te Parijs, leefde daar teruggetrokken, en weigerde zich aan het hoofd, van een Poolsch legioen te stellen en met de Franschen de Russen te beoorlogen, omdat hij bij zijn invrijheidstelling keizer Paul zijn eerewoord had gegeven,' niet meer de wapens tegen Rusland te zullen voeren. In 1814 begaf hij zich naar het congres te Weenen en spande daar al zijn krachten in om voor Polen de onafhankelijkheid te herkrijgen, doch kon niets erlangen dan de stichting van de republiek Krakau onder protectie van Oostenrijk en het koninkrijk Polen onder beheer van Alexander. K.’s stoffelijk overschot werd te Krakau bijgezet in de onderaardsche kerk, welke ook de graven bevat van Jan Sobiesky en Poniatowsky. Bij een der poorten van deze stad werd hem een monument opgericht, geheel gelijk aan de grafmonumenten der oude Slawen: een groote grafheuvel.
