instrument om machinaal de hoofdbewerkingen der rekenkunde uit te voeren. Reeds de Romeinen hadden telramen en rekentafels (abacus), met verschuifbare balletjes (in den geest der tegenwoordige telramen, in gebruik op de lagere scholen).
De Neperiaansche staafjes (zie ald.) kunnen mede tot de mechanische rekenwerktuigen worden gebracht.De rekenschuif is een schuiflineaal, van bordpapier, hout of metaal, met behulp waarvan men alle rekenkunstige bewerkingen, die logarithmisch kunnen worden behandeld (optellen, afrekken, vermenigvuldigen, deelen, tot tweede en verdere machten brengen, en worteltrekken), vlug en met de grootste juistheid uitvoeren kan. Zij bestaat uit bedoelden lineaal, in wier midden overlangs een tweede lineaal, de schuif of tong, kan worden heen en weer geschoven; beide linealen zijn voorzien van logarithmische verdeelingen. De eigenlijke Rekenmachines zijn ingewikkelde toestellen, waarbij' de optelling, aftrekking enz. van twee getallen plaats heeft door het omdraaien eener kruk, waardoor een aantal schijven bewogen worden op een wijze die afhangt van de cijfers en getallen op welke het toestel gesteld wordt. Vermaard zijn de vernuftige arithmometer van Pascal (1642), de R. van Leibniz (1673), die van Steiger en Egli, Burrough, en onder de nieuwere die van Hahn, Müller (1782, in het museum te Darmstadt), Thomas, Roth, Scheutz, Dietzschold, Selling, Gutbier, Odhner; die van Thomas te Colmar, laatstelijk verbeterd door Burckhardt (ingericht voor optelling, vermenigvuldiging, aftrekking en deeldng, soms ook voor machtsverheffing en worteltrekking) is tegenwoordig het meest in gebruik.
Literatuur: Wüst, Anleitung znm Gebrauch des Taschenreclienschiebers (4de dr. Halle 1900), Dietzschold, Die Rechenmaschine (Leipz. 1882), Selling, Eine neue Rechenmaschine (Berl. 1837), Reuleaux, Die Thomassche Rechenmaschine (2de dr. Leipz. 1892), Torres, Machines a calculer (Parijs 1902), Nöh, Rraktisches Maschinen rechnen (Düsseld. 1902).
