Gepubliceerd op 23-02-2021

Pierre simon de laplace

betekenis & definitie

(markies) een der grootste wis- en sterrenkundigen, geb. 28 Maart 1749 te Beaumont-en-Auge in het fransche dept. Calvados, was eerst leeraar in de wiskunde bij de militaire school aldaar, begaf zich naar Parijs, werd er examinator bij het koninklijke artilleriekorps en in 1773 aan de academie, later aan het instituut, aanvaardde na 18 Brumaire de portefeuille van binnenlandsche zaken, maar moest die reeds na eenige maanden aan Lucien Bonaparte overgeven.

Bonaparte benoemde hem tot lid, later tot vice-president en tot kanselier van den Sénat Conservateur en, toen hij keizer werd, tot graaf. In 1805 werd door L.’s bemoeiingen de gregoriaansche kalender in de plaats der omwentelings-tijdrekening weder ingevoerd. In 1814 stemde hij voor Napoleon’s afzetting en de herstelling der Bourbons. Lodewijk XVIII benoemde hem tot pair en in 1817 tot markies. Hij overl. te Parijs 1827. De sterrenkundige wetenschap is hem onwrikbare grondslagen verschuldigd, op welke zij veilig kan voortbouwen.

Zijn theorie van den bouw der wereld, met name van het zonnestelsel, op waarnemingen en wiskundige beschouwingen gegrond, is in zijn Mécanique céleste (1799—1825, met de aanh. 5 dln.), het beroemdste gedenkteeken der nieuwe astrono- P. S. Laplace. mie, ontwikkeld, en populair voorgesteld in zijn Exposition du systeme du monde (1796, 2 dln., meerm. herdr.). Hij was de eerste, die langs analytischen weg de onveranderlijkheid van de gemiddelde afstanden der planeten van de zon aantoonde; ook bepaalde hij de wederzijdsche storingen van alle groote planeten. Tot zijn wiskundige schriften behooren: Théorie analytique des probabilités (1812, 3de uitg. 1820), en Essai philosoph. sur les probabilités (1814, 6de uitg. 1840), benevens talrijke verhandelingen in de „Mémoires” der fransche academie en in tijdschriften. Ook beoefende L. de scheikunde en vond een warmtemeter uit.

< >