(Calendarium Sanctorum, Menologium, Analogium, Synaxarium) lijst der martelaren en andere heiligen, meestal met opgave van hun levensbijzonderheden of hun wijze van sterven. Men schrijft reeds aan Hieronymus een M. toe, maar het onder zijn naam overgeleverde fragment is vrijwel zeker van lateren oorsprong.
In de middeleeuwen ontstond er sedert den tijd van Karel den Grooten een reeks van martyrologia, ook voor afzonderlijke landen en orden; vooral gewaardeerd werd het omstreeks 804 samengestelde M. Gellonense. Groote verspreiding vond het M. van Beda; in de 9de eeuw ontstonden in Gallië tal van martyrologia, zooals van Hrabanus Maùrus (omstreeks 845), Ado van Vienne (859—874) en Notker Balbulus (de Stamelaar). Paus Sixtus V liet in 1586 door Baronius een officiëele Romeinsche uitgave samenstellen, welke voor de tweede maal verscheen te Antwerpen 1613, bewerkt door den jezuïet Heribert Rosweid. De nieuwste officiëele uitgave verscheen onder Pius IX te Rome in 1873. Verschillende martyrologia zijn opgesomd door Potthast in de Bibliotheca historica medii ae"i (Berlijn 1862). Zie ook Hagiographie.
