1) Gewest in Oost-Azië, begrensd ten z. door Korea en de Gele zeè, ten w. door Mongolië en het russische gouvernement Irkoetsk, ten n. door het gouvernement Jakoetsk en ten oosten door de Japansche zee en de golf van Tartarije. Op de oostelijke grens het gebergte Shan-Alin, op de w.-grens het Chingan-gebergte; in het n. heeft men het Iljchuri-gebergte.
De voorn, rivieren zijn de Amoef, Argoen, Oessoeri, de Liaohi en de Zoengari, een zijrivier van den Amoer. Het klimaat is over het geheel koud en ruw, zelfs meer dan de geographische ligging dit zou doen vermoeden; de zomers zijn heet. In de laagten der rivieren is de grond vruchtbaar en brengt graan, tabak en vruchten voort. M. heeft veel pels- en jachtdieren, runderen, geiten en schapen. Men vindt er steenkool, goud en zilver, vooral in Kirin. Het chineesche M. was verdeeld in drie provinciën: Sjengking, Kirin en Helong-Kiang en in het geheel circa 940.000 km.2 groot, .met 5V2 a 8 mill. inw.
De voorn, plaatsen zijn: Moekden, Saghalin-Oela, Kirin-Oela, Kints-joe en Fung-wang-t-sing. M., zoo geheeten naar de Mandsjoe (zie ald.), werd sinds de verovering van China (1644) door dit volk, wel tot het chineesche rijk gerekend, doch de staatkundige band tusschen China en M. was een zeer losse. Zoo werd bijv. eerst in 1860 aan Chineezen toegestaan zich in M. te vestigen. Kort na den chineesch-japanschen oorlog van ] 895—96 wist Rusland (door het verdrag van 8 Sept. 1896) China een aanzienlijk pachtgebied (het zuidel. deel van het schiereiland Liao-tong met de havens Port-Arthur en Ta-lien-wan) af te dwingen, waardoor Japan zich den toegang tot het vasteland afgesneden en zoodoende de vruchten van zijn oorlog met het Hwnelache rijk geplukt zag door zijn meest gevreesden concurrent. De opstand der Boksers in 1900 strekte Rusland verder als voorwendsel om geheel M. te bezetten. Wel kwam 8 April 1902 een overeenkomst tot stand, waarbij Rusland zich verplichtte het in bezit genomen land allengs weer te ontruimen en aan China terug te geven, doch met de naleving van deze overeenkomst werd gedraald, tot ten slotte Japan naar de wapens greep, Rusland den oorlog aandeed (5 Febr. 1904) en M. tot hoofdtooneel van den strijd maakte (zie ook PortArthur).2) M., (golf van) of Tartaarsche golf, golf van de Japansche zee tusschen het eiland Saghalin en Primorsk.
