lat., in het oudste romeinsche recht plechtige rechtshandeling in den vorm van een symbolischen koop, waarbij behalve de kooper en de verkooper nog vijf getuigen en een libripens (weegschaalhouder) voorkomen. De kooper greep de koopwaar onder het uitspreken van plechtige woorden vast, sloeg met een stuk brons (rauduseulum) op de weegschaal en gaf haar aan den verkooper over.
Deze behandeling diende als vorm van testament, overdracht van eigendom aan slaven, trek- en lastdieren en grond in Italië alsmede de opdracht van gronddienstbaarheid aan dezulken, welke rechten daarom „res mancipii” heetten; voorts om een vrij persoon in de „manus” of het „mancipium” (zie ald.) te brengen. De weegschaal en het stuk brons herinneren aan de tijden, dat er nog geen gemunt geld bestond. Vergel. Emancipatie.
