1) Provincie van Spanje, begrensd door de prov. Toledo, Cuenca, Guadalajara en Segovia.
Zij wordt besproeid door de zijrivieren van de Taag, de Jarama, Manzanares, Henares, die meestal waterarm zijn. Vandaar dat de hoogvlakte, die in het n. van de prov. tot aan de Siërra Guadarama reikt, toch weinig geschikt is voor den landbouw. Het klimaat is wegens de plotselinge afwisselingen zeer ongezond, doch de lucht is droog. Op een warmen zomerdag volgt dikwijls een koude nacht. De bevolking bestaat vooral van de schapenteelt. Men heeft er ook nogeenige tarwe- en gerstvelden.2) Hoofd- en residentiestad van het koninkrijk Spanje, ongeveer in het midden van het schiereiland en midden in het tafelland van Castilië, 670'm. boven de oppervlakte van de zee, aan het uitgangspunt van verschillende spoorwegen. Daar zij in een dorre vlakte ligt, is zij aan de grootste wisseling van temperatuur blootgesteld en moeten vele van haar levensbehoeften van elders aangevoerd worden. De stad heeft ongeveer 50 pleinen, waarvan het grootste de Plaza-Mayor is. De voornaamste gebouwen zijn: het koninklijk paleis, aan de Manzanares gebouwd, het zomerpaleis op den anderen oever, het museum. M. heeft 70 kerken, maar niet een, die zich door haar bouworde onderscheidt; zeer veel inrichtingen voor hooger onderwijs; een universiteit, in 1498 reeds gesticht; een sterrenwacht; een militair college; een conservatorium voor muziek; een nationale bibliotheek van ruim 450.000 deelen en verscheidene kabinetten van munten; letterkundige genootschappen; 8 groote schouwburgen. De voornaamste plaats van volksverlustiging is de Plaza de los Toros, voor de stierengevechten. Er zijn verscheiden fabrieken van tapijten, porcelein, papier, zijden stoffen, van machines en gouden en zilveren werken. Als middelpunt van verschillende spoorwegen heeft de stad den spaanschen binnenhandel tot zich getrokken. Ofschoon M. een zeer oude stad is, begon het eerst belangrijk te worden, toen Filips II het tot de hoofdstad des rijks verhief. Van 1808—12 hielden de Franschen het in bezit; 512.000 inw.
