(lat. colossus) een standbeeld van meer dan levensgrootte. Vooral de egyptische kunst, tot wier karakteristiek het kolossale behoort, heeft tallooze kolossen, dikwijls uit de hardste steensoort, tot een grootte van meer dan 20 m. voortgebracht; tot de beroemdste bewaard gebleven egyptische kolossen behooren, behalve de sphinx nabij Giseh, de beide zittende figuren van Amenophis III, die, nog 16 m. hoog, zich in het westelijk deel van het oude Thebe (bij Medinet-Haboe) verheffen en waarvan de eene later bij de Grieken doorging voor het beeld van Memnon (zie ald.).
Onder de grieksche kolossen zijn het beroemdst de drie werken van Phidias: het bronzen beeld van Athena Promachos op de Acropolis te Athene, en de beide chryselephantijnen beelden van Athena Parthenos in het Parthenon te Athene en van Zeus te Olympia. Vooral bekend is de, onder de zeven wonderen der wereld gerekende K. van Rhodus, die Helius (den zonnegod), de nationale godheid der Rhodiërs, voorstelde, door Chares uit Lindus, een leerling van Lysippus, stuksgewijze uit metaal gegoten en na 12 jaren, omstreeks 290 of 280 v. Chr., voltooid werd. Zijn hoogte bedroeg 34 m.; hij stond aan de haven (niet, zooals men vroeger aannam, met de beenen uitgestrekt over de monding der haven), werd reeds na 56 of 66 jaren met een deel der stad door een aardbeving omver geworpen en tengevolge van een orakelspreuk weer opgesteld. De arabische veldheer Moawiah verkocht na de verovering van het eiland in 653 na Chr. de overblijfselen aan een jood uit Edessa, die om het metaal weg te voeren 900 kameelen gebruikt zou hebben. Buitendien stonden er te Rhodus nog 100 andere kolossen.
De nieuwere kunst heeft eerst betrekkelijk laat kolossen opgericht. Bekend is vooral het Vrijheidsbeeld op Bedloes Island voor den ingang der haven van New-York. Vergel. E. Lesbazeilles, Les colosses anciens et modernes (in de „Bibliothèque des Merveilles”, Parijs 1876).
