de hoofdrivier van Birma, en een der grootste rivieren van Achter-Indië; zij heeft twee bronarmen, de Mali-kha (Groote rivier) en de Me-kha (Kleine rivier), die beide ontspringen aan de zuidhelling van het Patkoigebergte, dat zich aan het oostelijk einde van het Himalaystelsel aansluit; zij vereenigen zich onder 26° N.B. en 97° O.L. en hier begint dus de eigenlijke I. Deze loopt eerst zuidwaarts, wendt zich bij Bhamo naar het n.w., doch herneemt weldra een zuidelijke hoofdrichting en behoudt deze tot aan Awa, waar zij een boog beschrijft en haar voornaamste zijrivier, de eveneens uit het Patkoigebergte afkomstige Kjin-dwin, ontvangt; van Awa af vervolgt zij met tallooze kronkelingen en bochten haar weg eerst zuidwest- en dan tot aan Pagan weer zuidwaarts.
Bij Promé begint de uitgestrekte alluviaalvlakte van de delta der I. Onder 17° 45' N.B. (145 km. van zee), treedt de eerste mondingsarm uit den hoofdstroom; deze arm gaat westwaarts over de stad Bassein (vandaar de naam Basseinrivier) naar zee, die zij bij kaap Negrais bereikt. Ten zuiden van Hensada zendt de I. een tweeden arm uit; deze loopt oostwaarts en vereenigt zich bij Ran-goen met de Hlaingrivier. De hoofdstroom, die zich verderop nog herhaaldelijk splitst, bereikt met negen hoofdmondingen de zee. De Bassein- en de Rangoenarm zijn de eenige deelen der I. die door zeeschepen worden bevaren; voor de kleine scheepvaart is I. daarentegen van groote beteekenis. De lengte der I. bedraagt ongeveer 2000 km.
De divisie L, of het door de rivier I. doorstroomde deel van Britsch-Birma, strekt zich uit van 15° 45' tot 19° 29' N.B. en van 94° 15' tot 98° 53' O.L., is 45.432 km.2 groot en telde 1891: 1.552.166 inw.; de voornaamste steden zijn Bassein, Hensada, Promé en Thajet-mjo. De delta der I. neemt het zuiden van de divisie in.
