Gember

betekenis & definitie

de wortel van de plantsoort Zingiber officinale Roscoe, een in Zuid-Azië inheemsche en in onderscheidene tropenlanden, als West-Indië, Siërra Leone, Brazilië verbouwde zingiberacee, waarvan door de cultuur meerdere verscheidenheden zijn ontstaan. Genoemde plant is tweejarig, heeft een knolligen wortelstok, waaruit verscheidene 3—4 voet hooge stengels, bezet met lancetvormige bladeren ontspruiten. Bovendien heeft zij afzonderlijke bloemschaften waaraan de bloemen in dichte, op pijnappels gelijkende aren zitten. De afzonderlijke bloemen zijn lipvormig en bevatten twee meeldraden en een stijl. De vrucht is een driehokkige zaaddoos. De eenjarige wortelstokken worden ter verkrijging van de gember na het bloeien uitgegraven, van de wortelvezels bevrijd, in stukken gesneden en gedroogd. Tweejarige wortelknollen geven een houtige, slechte gember. Om de wortelstokken tegen den wormsteek te beveiligen worden zij soms na het drogen in een leembrij of aschloog gedoopt, waardoor zij echter er donker, onzindelijk uitzien. De gember komt in den handel in platgedrukte vingerdikke, vertakte of puntige stukken, overtrokken met een rimpelige huid. Op de breuk is zij bijna hoornachtig, somtijds vindt men ringvormige teekeningen op de breuk. Men onderscheidt witte en bruine gember. De eerstgenoemde is van de opperhuid bevrijd, met meer zorg gedroogd en derhalve ook beter. Beide soorten moeten niet wormstekig, zwaar, zonder stof, moeielijk stuk te breken zijn en een scherpen specerijachtigen reuk en smaak bezitten. Naar de herkomst onderscheidt men nog OostIndische van Malabar en Bengalen, WestIndische, die bij ons het menigvuldigst voorkomt en de Oost-Indische bijna geheel verdrongen heeit, en Afrikaansche. De verzending en het bewaren der gember vereischt geen bijzondere zorg. Men vult bij het laden de ruimten tusschen de balen met gember Behalve de gedroogde gember komt ook nog voor geconfijte gember, bereid uitdeversche wortelstokken en wel in potten van ongeveer 7 pond, uit Oost-Indië. Van veel geringer kwaliteit dan deze ingelegde gember is de soort hier te lande bereid uit gedroogde wortelstokken. De G. wordt in groote hoeveelheden gebruikt in de likeurstokerij, verder als maagsterkend aromatisch middel in de medicijnen ; zij is onder den naam Rhizoma zingiberus officineel en dient ook ter bereiding van de eveneens oificineele gembertinctuur (Tinctura zingiberus). Hare werkzame bestanddeelen zijn een ethersche olie, harszuren, neutrale hars en een scherp aromatische zelfstandigheid, Zij heeft een aangenamen aromatischen geur en is brandend scherp, specerijachtig van smaak.