Frederik ii de groote (pruisen)

betekenis & definitie

of ook wel de Eenige. geb. 24 Jan. 1712, zoon van den vorige. Reeds vroeg ontwikkelde zich in hem, in weerwil van zijn strenge militaire opvoeding, de neiging voor dicht- en toonkunst, waartoe zijn eerste opvoedster, mevrouw de Rocoules, en zijn leermeester Duhan, een fransch uitgewekene, den grond hadden gelegd. De spanning , die daardoor ontstond, en de mishandelingen, die de prins van zijn vader te verduren had, deden hem het plan opvatten, naar zijn oom, George II van Engeland, te vluchten. Onder de weinige vertrouwden, die daarvan kennis droegen, behoorde ook zijn vriend de luitenant von Katt, die zijn medewerking in dat plan, nadat Frederik was in hechtenis genomen, met zijn leven boeten moest. De jonge prins ontkwam slechts met moeite aan datzelfde lot, en het duurd geruimen tijd, eer de koning met zijn zoon verzoend was, die in 1733 overeenkomstig den wenseh des konings, doch tegen zijn zin met prinses Elizabeth Christina van Brunswijk-Bevern huwde Door zich met ijver aan zijn militaire plichten te wijden, won hij de genegenheid zijns vaders, terwijl hij zich in zijn vrije uren met de letteren en wetenschappen bezighield Zijn „Anti-Machiavel”, in dezen tijd op het slot Rbeinberg geschreven, draagt daarvan de blijken. Hij verkeerde daaronder een kring van wetenschappelijke mannen en onderhield briefwisseling met buitenlandsche geleerden, vooral met Voltaire. Zijn vader stierf 31 Mei 1740 en liet hem een goed voorziene schatschist na, en een sterk leger, waarmede Frederik II zijn aanspraken op 4 Silezische vorstendommen liet gelden en den gunstigen uitslag verwierf van den eersten Silezischen oorlog, die zijn grondgebied aanmerkelijk uitbreidde. De vrede van Dresden (25 Dec 1745) bevestigde hem in dat bezit. Het tijdperk van vrede, dat nu voor Pruisen aanbrak, maakte F. zich ten nutte door de wetgeving, het krijgs- en financiewezen op vasten voet te regelen en de welvaart der bevolking door allerlei heilzame maatregelen te verhoogen. De stijgende macht van Pruisen wekte intusschen den naijver van andere staten op Nadat Rusland, Oostenrijk en Saksen zich tegen hem verbonden hadden, trok Frederik in het laatst van Aug. 1756 naar Saksen en versloeg hij het Saksische leger bij Pirna. Hiermede begon de 7-jarige oorlog dien hij met Engeland, Hannover, Brunswijk en Hessen tegen de vereenigde macht van Oostenrijk, Frankrijk, Rusland, Zweden en ’t Duitsche rijk voerde en die 15 Febr. 1763 met den vrede van Hubertsburg, waarbij Frederik geen enkel dorp verloor en opnieuw in ’t bezit van Silezië verzekerd werd, een einde nam. Na den vrede was een zijner eerste zorgen, de wonden te heelen, die de oorlog aan zijn land had toegebracht, waarin hij zoo gelukkig slaagde, dat hij ’tin den rang der eerste europeesche mogendheden verhief. Intusschen sloot Frederik 31 Mrt. 1764 een verdrag met Rusland, waarbij hij de keuze van den nieuwen koning van Polen, Stanilaus Poniatowski, ondersteunde. Bij de eerste verdeeling van Polen, in 1772, werd Pruisen met het tegenwoordige Pruisisch Polen vergroot. Frederik’s laatste belangrijke daad wras ’t tot stand brengen van den Duitschen vorstenbond, dien hij 23 Juli 1785 tot bescherming van Duitschland tegen Oostenrijk stichtte. Hij overl. 17 Aug. 1786 op zijn slot Sanssouci en liet aan zijn opvolger een goed uitgerust leger van 200.000 mannen en een staatskas van bijna 70 millioen thaler na. Zijn nagelaten werken handelen over geschiedenis, wijsbegeerte, letter-, staat- en krijgskunde en zijn verscheidene malen uitgegeven.