Devonische formatie

betekenis & definitie

of devonisch tijdvak. De op sommige plaatsen meer dan 3000 meter machtige, tot het palaeozoïsche tijdperk behoorende schichtenreeks, die op de silurische formatie rust en door de steenkoolformatie wordt bedekt; zij bevat gesteenten die in het algemeen die van de silurische formatie nabijkomen en treedt vooral op in Engeland, (in het graafschap Devon, vandaar de naam) Rusland, België, Duitschland, Noord-Amerika enz.; zij bestaat in haar onderste, aan de silurische grenzende lagen meest uit grauwak en kwarzieten, in de middelste en bovenste uit kalkgesteentenentoonschiefers, Eiflëlkalk enz., en over het geheel uit roodachtige zandsteenlagen, afgewisseld door weinig machtige lagen zandige lei en beddingen van geklonterden kalksteen; de geheele formatie wordt door ijzeroxyde gekleurd (dof roestkleurig grijs tot helder rood en roodachtig geel) ; sommige leien zijn zonderling groen-, paarsch- en geelgevlekt; rood is in het algemeen de hoofdkleur der groep, hoewel sommige der onderste lagen zwartachtig van kleur zijn Uit een economisch oogpunt is de D. onbelangrijk; de splijtbare zandsteen, bekend als flagstones van Forfar en Caithness, worden in Engeland veelvuldig tot bestrating gebezigd; verder levert de D. een goedkoop soort bouwsteen, metselkalk, kalk voor bemesting, veldspaat, porfier,. groensteen en zout (pekelbronnen in de Vereenigde Staten). Wat de fauna der D. betreft worden de bovenste lagen gekenmerkt door een tweekleppig schaaldier van het geslacht Cypridina, de lager liggenden door Goniatites Hoeninghausi, de Eiffelkalklagen door Stringocephalus Bartini en Spirifer speciosits en andere Brachiopoden; de formatie bevat in Amerika, waar zij slechts door een zandsteenvorming is vertegenwoordigd, inplaats van de genoemde fauna slechts visschen en is hier rijk aan merkwaardige ichthyoliten of vischversteeningen (Cephalaspis of schildkop, Pterichthys of vleugelvisch en andere zonderling gevormde Pantserganoïden; vele der visschen van de zeeën der D. zijn met beenachtige platen of met harde schubben bedekt, en veelal voorzien van vinstekels, terwijl de meeste zeer veel van de visschen der tegenw. zeeën verschillen.