(Ambianum). Hoofdstad van het fransche departement Somme en van het arr.
Amiens (zie volgend artikel), hoofdstad van het •voormalige Picardië, aan de Somme, aan het Somme-Kanaal, en aan de spoorlijnen Estrées— St.-Denis— Amiens (58 km.), Amiens—Frévent (62 km.), Amiens—Arras—Calais (327 km.), Tergnier—Amiens—Rouaan, en Parijs—Beauvais—Amiens (148 km.) De stad heette oudtijds Samarobriva, hetgeen beteekent Brug over de Somme en behoorde reeds vroeg tot een der voornaamste steden van Frankrijk; reeds ten tijde van Cesar was zij als hoofdstad der Ambiani in Gallia belgica van belang; ingevolge hare gunstige ligging werd zij weldra het punt waar vele groote wegen zich kruisten; Marcus Aurelius verfraaide de stad en in de 5de eeuw werd zij door de Franken aan de Romeinen ontrukt; de Noormannen hielden hier later meermalen huis, en verwoestten de stad meer dan eens. Later stond zij beurtelings onder grafelijk en bisschoppelijk bestuur, kwam in bezit van den graaf Philips van Vlaanderen, en werd in 1185 door deze aan koning Philips August van Frankrijk afgestaan. Koning Charles VII gaf het graafschap Amiénois in 1435 in leen aan hertog Philips den Goede van Bourgondië, Lodewijk XI vereenigde het in 1477 weder met Frankrijk; onder de regeering van Henri IV werd de stad op 11 Maart 1597 door gemaskerde spaansche soldaten in een wagen, met stroo verborgen, overrompeld en aan een spaansche krijgsmacht, die zich in de nabijheid had opgesteld overgeleverd; het kort daarop volgend beleg duurde 4 maanden; 26 Sept. 1597 viel de stad weder in handen der franschen. 27 Maart 1802 werd hier een belangrijk vredesverdrag gesloten (zie Amiens, Vrede van) — 27 Nov. 1870 behaalden bij Amiens de duitschers onder Manteuffel een belangrijke overwinning over het fransche Noorderleger, hetgeen zich onder generaal Farre met het leger der Loire zocht te vereenigen tot het ontzet van Parijs; Amiens werd 28 Nov. door pruisische troepen bezet, den 30^ten kapituleerde de citadel met 4000 man en 11 officieren.De stad is door fraaie promenades omgeven en heeft vooral in de nieuwere wijken breede en regelmatige straten; haar kathedraal is een meesterstuk van gotische bouwkunst ; in 1220 door Robert de Luzarches aangevangen, door Thomas de Cormont voortgezet, werd zij door Renault Cormont in 1288 voltooid; de kerk Saint-Germain dagteekent uit het begin der 15de eeuw, evenals de kerk Saint-Rémi, waarin het stoffelijk overschot van Nicolas de Lannois is bijgezet; in rue des Vergeaux vindt men nog het huis, waarin Ducange in 1610 het levenslicht aanschouwde; de arbeiderswijk is een slecht gebouwd kwartier met nauwe bochtige straten en door een tiental grachten doorsneden, allen door de Somme gevormd. Het stadhuis en het paleis van den prefect van het departement zijn fraaie gebouwen; eene openbare bibliotheek bevat ongeveer 50.000 titels en wordt gehouden in'een expresselijk daarvoor ingericht gebouw, waarin tevens oudheden, die op het verleden der stad betrekking hebben, worden bewaard; Amiens heeft voorts een musée de peinture, een jardin botanique (botanischen tuin), een cabinet d’histoire naturelle, een lycée, een école gratuite de dessin (kostelooze teekenschool). De académie des Sciences en de société archéologique (oudheidkundig genootschap) publiceeren jaarlijks belangwekkende verslagen omtrent monumenten van Picardië. Amiens is voorts te noemen als de geboorteplaats van Peter den kluizenaar, (die hier een bronzen standbeeld heeft), van Yoiture, Ducange, Gresset, van den sterrekundige Delambre, enz. De stad is de zetel eens bisschops, van een hof van appèl enz. en is een place de guerre van den 3den rang. — 82.000 inwoners; wolspinnerijen, ververijen, fabrieken van katoenen goederen enz.
Ligging der stad: 49°53'43" noorderbreedte, 0°2'4" westerl. van Parijs.
