het 16de kanton van Zwitserland, ligt tusschen Baden, den Rijn en de kantons Bazel, Solothurn, Bern, Luzern, Zug en Zurich, 1404 K.M.2 groot, 206.498 inw.; is heuvelachtig, in het noorden de Kalkketen van het Juragebergte (met den 869 in. hoogen Wasserfluh en den 774 m. hoogen Gislifluh); het z. en z.o. behoort tot de Zwitsersche hoogvlakte; hier verheft zich ook de 900 m. hooge Lindenberg. Alle wateren van A. behooren tot het stroomgebied van den Rijn, die hier ook zijn voornaamste Zwitsersche zijrivier, de Aar (zie ald.) opneemt; laatstgenoemde doorstroomt het kanton van het z.w. naar het h.o., en deelt het in twee deelen, die in algemeene gesteldheid en bevolking nog al verschillen vertoonen.
A. heeft twee der vermaardste minerale bronnen van Zwitserland, n.1. de zwavelthermen van Baden en Schinznach, verder vele andere bronnen, w.o. de jodiumbron van Wildegg en de salinen van Kaiseraugst, Rheinfelden en Ryburg. De grond is uiterst vruchtbaar en levert, behalve allerlei andere producten, ook wijn op, gemiddeld 8000' hectoliter ’s jaars, ter waarde van 2.3 mill. francs. De hoogvlakte levert zandsteen, de Jura kalk, gips en albast, de zoutwerken jaarlijks ruim 20.000 ton keukenzout. Het kanton heeft ook een omvangrijke industrie, welke een ruim gebruik maakt van den overvloed van waterkracht, hier voorhanden; er is katoen-, zijde- en tabaksindustrie, verder stroovlechterij (deze laatste wordt voornamelijk beoefend als huisindustrie, door meer dan 10.000 vrouwen en kinderen). Het overgroote deel der bevolking spreekt Duitsch; slechts van een 1000-tal is het Fransch de moedertaal en Italiaansch sprekende personen worden er weinig of niet gevonden. De Groote Raad, bestaande uit 1 lid op elke 1000 inw., is de wetgevende macht; de Regeeringsraad, uit 5 leden bestaande, wier president den titel Landammann voert, uitvoerende macht.
Het eerste lichaam wordt door de bevolking gekozen, in 50 kiesdistricten, het tweede lichaam door het eerste. Over alle wetten, verdragen, concordaten en besluiten met financieele gevolgen moet referendum worden gehouden. Minstens 5000 stemgerechtigde burgers hebben het recht wetsvoorstellen in te dienen. Het kanton is verdeeld in 11 districten, elk met een districts-ammann en een gelijknamige hoofdplaats (Aarau, Baden, Bremgarten, Brugg, Kulm, Laufenburg, Lenzburg, Muri, Rheifelden, Zofingen, Zurzach). Elk der 247 gemeenten heeft een burgemeester (gemeente-ammann) en wordt bestuurd door een gemeenteraad. Elk kiesdistrict voor den Grooten Raad heeft een vrederechter en elk der 11 administratieve districten een kantongerecht.
Hoogste instantie is het uit 9 leden bestaande oppergerecht, dat als gerechtshof en als hof van cassatie fungeert. De staatsinkomsten bedragen gemiddeld ruim 3 millioen francs per jaar. De voornaamste inrichting van onderwijs is de kantonsschool, bestaande uit gymnasium, industrie- en handelsschool. Hoofdstad is Aarau. Landskleuren: zwart en blauw. A. bestaat als kanton sinds 1803. Daarvóór behoorde het aan verschillende omliggende kantons, voornamelijk aan Bern, dat ook later nog herhaaldelijk pogingen deed, A. weer onder zich te krijgen.
