herkenningsteeken, ook wel eens: leus; eigenlijk het woord, dat alleen goed uitgesproken kan worden door menschen van het eigen volk. Het is het hebr. woord Shibbóleth (= korenaar of vloed).
Toen jephta de Efraïmieten had verslagen, liet hij de vluchtelingen, die ontkenden van Efraïm te zijn, dit woord zeggen; zij konden het niet en zeiden Sibboleth. Wie daardoor bewees een vijand te zijn, werd door Jephta’s mannen verslagen (Richteren 12). Een derg. geval heeft zich voorgedaan in de Belgische geschiedenis, in 1301, toen de Klauwaards, onder Breydel en de Coninck, de Franschen de woorden Schild en Vriend lieten zeggen.In Friesland in den opstand tegen Hendrik van Saksen gebruikte men als schibboleth: Fiouwer lotter Leepaeyen op in Finne herne in’ ien nest (Nao. 1, 38) en bij een andere gelegenheid een nog längeren zin (Nav. 1, 19). Bij de Siciliaansche Vespers werd den Franschen te zeggen gegeven als schibboleth ciciri of volgens anderen ciriagi of cerase (Nav. 1, 196 en 2, 157).
J. v. Lennep, Lev. v. C. v. Lennep 39: „Hieruit volgde in die Regeerings-familiën .. . het ontstaan van een meer gekuischte uitspraak onzer taal . . . , die het schibboleth bleef, waarvan men, ook na alle omwentelingen, hen, die het zuiver spreken, van hen, die ’t niet geleerd hebben, kan onderscheiden”.
