Op apegapen liggen

betekenis & definitie

een sinds het midden van de 19de e. opgetekende gemeenz. scherts, uitdr. voor: naar de laatste adem hijgen, zieltogen, op sterven liggen, ook wel van zaken gezegd die het opgeven, bezwijken. Vgl. het dial. het aapje hebben, bevangen zijn door hitte. Apegapen kan men beschouwen als een koppeling van twee gelijksoortige woorden, of wel als een herhalingsvorm in de trant van hassebassen, harrewarren, hinkepinken, geeuwegapen en dergelijke; de oorspronkelijke vorm zou dan zijn hapegapen, uit hapen (vgl. haperen) en gapen, en de h kan verloren zijn zoals in vele wisselvormen met en zonder h, tevens door opzettelijke bijgedachte aan aap. Misschien behoort hiertoe de Hd. uitdrukking affen und gaffen. Vgl. Fr. ne battre plus que d’une aile; Hd. auf dem letzten Loche pfeifen; Eng. to be at the last gasp. — Ook kent men op (of voor) apegapen komen.