Een toezichthouder is volgens de Algemene wet bestuursrecht een persoon die bij of krachtens wettelijk voorschrift belast is met het houden van toezicht op de naleving van het bepaalde bij of krachtens enig wettelijk voorschrift.
De termen toezichthouder en handhaver worden veel door elkaar gebruikt en zijn min of meer synoniem. Een inspecteur is een werknemer van een inspectie belast met toezicht. Zowel een toezichthouder, een handhaver als een inspecteur beschikt over bevoegdheden op basis van de Algemene wet bestuursrecht. Bovendien kan hij of zij11 ook buitengewoon opsporingsambtenaar (boa) zijn.
Vide is de beroepsvereniging voor toezichthouders, inspecteurs, handhavers en evaluatoren. Beboa is de beroepsvereniging voor buitengewoon opsporingsambtenaren en de BOPV is de brancheorganisatie voor publieke veiligheid.
Gebruik De term toezichthouder wordt ook gebruikt als naam voor de organisatie die toezicht houdt. In dit begrippenkader wordt hiervoor de term ‘toezichthoudende instantie’ gebruikt.
