Naleving is het voldoen aan gestelde normen of kwaliteits eisen.
Naleving is het gedrag dat actoren vertonen om vastgesteld beleid en wet- en regelgeving (conform de doelstellingen van het beleid) uit te voeren. Het gewenste ‘gedrag’ wordt neergelegd in de vorm van normen, vastgesteld in wet- of regelgeving. Dit kunnen ‘harde’ normen zijn zoals een maximumsnelheid, of ‘zachte’ normen, zoals de kwaliteitseis “De huisarts bouwt een effectieve behandelrelatie met patiënten op”.
Het werk van toezichthouders is gericht op regelnaleving in de veronderstelling dat het naleven van de norm bijdraagt aan een maatschappelijk gewenst effect. Het is niet mogelijk om nog beter gedrag af te dwingen, wel om het te bevorderen. Een voorbeeld van dit laatste is dat scholen sinds 2012 het predicaat ‘excellente school’ kunnen krijgen.
Het nalevingsniveau wordt meestal uitgedrukt als het percentage onder toezicht staanden in een bepaalde doelgroep dat een regel (of een regelcomplex) naleeft. Er zijn twee niveaus van belang: het feitelijke nalevingsniveau en het niveau dat wordt nagestreefd, dat wil zeggen het gewenste of normatieve nalevingsniveau. Het vaststellen van het gewenste nalevingsniveau helpt de inspecties bij het bepalen welke inspanning zij moeten leveren om een bepaald geformuleerd naleving doel te bereiken en om te meten hoe effectief hun inspanning is geweest.
