personificatie van de Hollandse marine; ook gebruikt om een marineman van lagere rang mee aan te duiden. Vroeger had het ook de bet. ‘KNiL-soldaat’. J.J.M. van Dam publiceerde in het Tijdschrift voor Indische Taal-, Land-en Volkenkunde(1942 -1948) zijn studie over de Ned.-Indische soldatentaal, onder de titel ‘Jantje Kaas en zijn jongens’.
Het WNT geeft als omschrijving ‘de Hollander, de Nederlanden’, en vermeldt 1840 als vroegste bron. De ben. zou vooral in Vlaanderen gangbaar zijn. Bij Joos vinden weJantjeKaas ‘Willem, koning der Nederlanden’. Daarnaast ook de uitdr. iemand soldaat maken bij Jantje Kaas‘doden’. Merk op dat in het Engelse (zee- mans)slang al in de vroege 19de eeuw de volgende spotnamen voor een Nederlander voor-kwamen: cheese; cheese-head enjohn Cheese.
