Prisma van het weer

Peter Timofeeff (1993)

Gepubliceerd op 06-04-2017

Stralingsbalans

betekenis & definitie

Overzicht van de hoeveelheid straling die de aarde bereikt en de hoeveelheid straling die de atmosfeer weer verlaat. De zonnestralen die de aarde bereiken, zijn kortgolvig.

Deze kortgolvige straling kan de dampkring passeren. Met name het zichtbare licht ondervindt weinig hinder van de atmosfeer. De hoeveelheid straling die een bepaald punt op de aarde bereikt, is afhankelijk van: 1. de breedteligging: op lage breedte (dicht bij de evenaar) vallen de zonnestralen loodrecht in, waardoor er veel straling per oppervlakte-eenheid opgevangen wordt; 2. de lengte van de dag; en 3. de dichtheid van het wolkendek. Hoe meer wolken, hoe minder kortgolvige stralen het aardoppervlak bereiken. De kortgolvige stralen worden door het aardoppervlak geabsorbeerd, dat daardoor wordt verwarmd. Zoals alle objecten, geeft ook de aarde straling af. Dit is echter straling met een veel langere golflengte dan de zonnestraling. Deze langgolvige straling is veel minder goed in staat door de dampkring heen te gaan. Vooral waterdamp en koolstofdioxide, twee van de zgn. broeikasgassen, en wolken absorberen de langgolvige straling. Afhankelijk van de aanwezige hoeveelheid van deze stoffen, zal de netto uitstraling variëren. Als de lucht onbewolkt en droog is, zal de uitstraling vooral 's nachts groot zijn, waardoor de temperatuur daalt (mist, nachtvorst, vorst aan de grond). Indien de hoeveelheid straling die het aardoppervlak bereikt, groter is dan de hoeveelheid langgolvige straling vanaf de aarde, zal de temperatuur aan het aardoppervlak toenemen. Dit komt, behalve door de zonnestraling, ook af en toe 's nachts voor als relatief warme wolkenvelden het land binnendrijven en dan een voldoende grote tegenstraling leveren. Als gevolg van de toename van een aantal stoffen in de atmosfeer die wel de kortgolvige zonnestralen doorlaten, maar niet de langgolvige warmte van de aarde, stijgt de temperatuur aan het aardoppervlak. Er is hier sprake van een versterking van het broeikaseffect.

Zie ook: spectrum (van de straling)
Zie ook: zonne-energie