Vanadium - scheikundig element, symbool V, atoomgewicht 51,3, aldus in 1830 door Senfström genoemd naar den bijnaam Vanadis, van de Skandinavische godin Freya. Hij had het gevonden in een week ijzer, dat in Ekersholm uit ertsen van Taberg in Småland was gemaakt. Later bleek, dat dit element identiek was met een vroeger door den Mexicaanschen professor Manuel del Rio in een bruin looderts van Zimpan en naar den kleurenrijkdom van zijn oxyden pancromo, of, volgens een langs andere zijde gekomen mededeeling van diezelfde ontdekking, erithrone (wegens de roode kleur, die zijn zouten bij de inwerking van zuren aannemen) genaamd element. In 1832 bestudeerde Berzelius de nieuwe stof zóó uitvoerig, dat daarmede een vrijwel volledige kennis van zijn verbindingen werd verkregen.
V. komt in de natuur voor als vanadaat, b.v. vanadiniet. Ook in de hemellichamen is v. aangetoond ; met name is het zeker, dat het op de zon voorkomt, terwijl men het in een aantal meteorieten heeft gevonden. Nadat men oorspronkelijk de v.-verbindingen uit allerlei ertsen heeft bereid, is men, sinds zij voor technische doeleinden in gebruik zijn gekomen, teruggegaan tot do bereiding uit vanadiniet, een chloorloodvanadaat, en uit slakken, welke bij Creusot te Parijs worden verkregen bij de verwerking van een erts uit Magenay. Het vrije element is moeilijk zuiver te krijgen, daar het bij de hooge temperatuur noodig voor zijn reductie, gemakkelijk verbindingen vormt met de reduceerende aanwezige stoffen, zooals waterstof, koolstof, stikstof. Het metaal kan dan ook eerst geheel zuiver worden verkregen door reductie van het oxyd V205 met z.g. Mischmetall, een legeering van alle ceriet- en yttermetalen, op de wijze van de aluminothermische reductie. Door de zeer hooge temperatuur en bedekt door een goed vloeibare laag van beschuttende oxyden, smelt het metaal samen tot een fraaien, witten, glimmenden regulus. Het is het hardste metaal, dat men kent, daar men het noch met staal, noch met kwarts kan krassen.
Het smelt bij ongeveer 2000° volgens sommigen, volgens anderen echter reeds bij 1680°. In de koude is V. tegen de inwerking van de lucht goed bestand, daar het wekenlang zijn glans behoudt. In de warmte wordt het evenwel tot V205 geoxydeerd. In de koude zijn zoutzuur, zwavelzuur, kaliumhydroxyde, broomloog zonder werking. Salpeterzuur en koningswater lossen het reeds in de koude, zwavelzuur, fluorwaterstof, gesmolten alkaliën en salpeter in de warmte op. In het systeem der elementen behoort V. tot de nevengroep van de phosphor, te zamen met het Niobium.
