Naturalisme - is die metafysische richting, die de natuur (als het geheel van alle stoffelijke dingen of toch van alle ruimtelijk-tijdelijk, streng causaal, samenhangende voorvallen) als de eenige werkelijkheid beschouwt, en dus geen hooger principe boven de natuur erkent, alles (ook den mensch) in den ban der natuurwetmatigheid insluit. Het n. miskent de spontaneïteit en zelfstandigheid (autonomie) van den geest en denkt de historie, de kultuur, het sociale leven als uitsluitend beheerscht door natuurwetten. Het ethisch n. leidt het zedelijke af uit den natuur-aanleg des menschen.
Het aesthetische n. eischt eene, van alle „idealiseering” afziende, streng getrouwe weergeving van de werkelijkheid, met al het gewone, leelijke en afstootende, dat daarin zich vertoont. Het religieuze n. stelt de godheid met de natuur gelijk (pantheïsme, zoo in Spinoza’s „natura sive deus”) of erkent in ’t geheel geen God (atheïsme).
