Morphinisme - is het verslaafd zijn aan het gebruik van morphine, dat gewoonlijk in den vorm van onderhuidsche inspuitingen toegediend wordt. Morphine heeft als geneesmiddel een verdoovende, slaapverwekkende werking. Dit verklaart waarom het bij zeer pijnlijke afwijkingen als neuralgieën, verder bij slapeloosheid wordt toegepast. De vaak snelle gewenning aan het middel maakt, dat, indien daartegen niet gewaakt wordt, iemand aan morphine verslaafd kan raken, tot morphinist wordt.
Ook de bij kleinere giften zoo aangenaam werkende, bij grootere giften verdooving teweeg brengende eigenschap heeft tot misbruik met het middel aanleiding gegeven. Dit misbruik schijnt vrij sterk verbreid te zijn. Ontwenning van het vergif, indien men er eenmaal aan verslaafd is, is niet zoo gemakkelijk. Plotselinge onthouding roept verschijnselen van prikkeling, angst, onrust, pijn, ademhalingsbezwaren, enz. te voorschijn, die wel een gevaarlijk karakter kunnen aannemen. Langzame ontwenning, vaak in een inrichting door een arts geleid, is meestal noodig.