Gabbro - Dieptegesteente, bestaande uit basischen plagioklaas en pyroxeen met of zonder olivijn als hoofdbestanddeelen, waarnaast ondergeschikt ilmeniet, magnetiet, rutiet en apatiet en toevallig nikkelhoudende pyrrhotien, chromiet en granaat voorkomen. De donkere bestanddeelen overheerschen over den veldspaat en geven aan het gesteente een donkere kleur. De pyroxeen is dikwijls diallaag; vroeger werd een gesteente zelfs alleen g. genoemd wanneer het diallaag bevatte.
G., waarvan de pyroxeen grootendeels rhombisch is, worden als noriet onderscheiden. Forellensteen heeten de g., welke alleen bestaan uit plagioklaas en olivijn; zij hebben door hun gevlekt uiterlijk eenige gelijkenis met de huid van den visch, waarnaar zij genoemd zijn. De korrelgrootte der g. is gewoonlijk aanzienlijk; g. met fijner korrel sluiten zich aan aan grofkorrelige basalten.
De ilmeniet concentreert zich dikwijls tot een ertslichaam; evenzoo de toevallige ertsbestanddeelen, nikkelhoudende pyrrhotien en chalkopyriet. De bekende nikkelmijn van Sudbury in Canada dankt haar erts aan zulk een concentratie. Splitsing in donkerder en lichter gekleurde bestanddeelen geeft een slierig of onregelmatig gestreepte teekening („banded gabbro” van het eiland Skye).
G. zijn zeer onderhevig aan verandering, de olivijn wordt serpentijn, neemt daardoor grooter volume in en doet de omgeving barsten. Door gebergtedruk gaat de pyroxeen over in amfibool (uralietiseering); de basische plagioklaas valt uiteen in albiet, die onveranderd blijft, en anorthiet, die verandert in zoisiet (saussurietiseering). Als eindproduct gaat de g. door deze veranderingen over in een amfiboliet; tusschenvormen van dit proces zijn saussurietg., uralietg., ook epidioriet genoemd. Ter weerszijden van apatietgangen is de veldspaat uit g. van Husaas in Noorwegen veranderd in skapoliet.
Onverweerde, vaste g. leenen zich zeer voor bouwsteen en worden daarvoor ook vaak gebruikt. Het kleurenspel, dat zoowel de diallaag als de basische plagioklaas dikwijls vertoonen, verhoogt de decoratieve werking van het donkere gesteente sterk.
