Drukwerken of gedrukte stukken. Hieronder verstaat de Postwet (art. 1b) alle op papier, perkament of andere soortgelijke stoffen, door middel van boek-, plaat-, steen- of lichtdruk vermenigvuldigde stukken en die, welke, hoewel op andere wijze vermenigvuldigd, bij K. B. met gedrukte stukken zullen worden gelijkgesteld. Bij art. 1 van het K. B. van 14 Dec. 1895, Stb. 22, zooals dit laatstelijk is gewijzigd 1 Juli 1913, Stb. 321, is dit geschied voor: geautographeerde stukken, alsmede die voorzien van opgewerkte punten of letters ten gebruike van blinden; voorts voor alle, op eenige andere wijze dan door boek-, plaat-, steen- of lichtdruk, werktuigelijk vermenigvuldigde stukken (die, door de schrijfmachine verkregen, uitgezonderd), mits zij bij ten minste 20 volkomen gelijkluidende, met elkander overeenstemmende exemplaren, gelijktijdig ter post bezorgd worden. — Volgens art. 3 van hetzelfde K. B. mogen na den druk de volgende bijvoegingen, doorhalingen en aanduidingen, op den omslag of op de adresstrook der gedrukte stukken of op die stukken zelve worden aangebracht:
1) de vermelding op de adresstrook, op den omslag of op het stuk zelf van den naam of de firma van den afzender ook door middel van onderteekening, van het beroep, van de woonplaats met aanduiding van de straat, het huis- en telefoonnummer en het telegramadres van den afzender, alsmede van den dag der afzending;
2) de doorhaling of verbetering van enkele woorden, letters, cijfers of teekens, mits die doorhaling of verbetering uitsluitend dient tot herstelling van fouten of van misstellingen;
3) de vermelding van een index- of controlenummer;
4) in circulaires, welke bij ten minste 10 exemplaren tegelijkertijd ter post bezorgd worden en, wat den gedrukten tekst betreft, volkomen gelijkluidend zijn: de handteekening van firmanten of leden eener vennootschap; de naam of de veranderde naam van een handelsreiziger, vertegenwoordiger of agent eener firma en het tijdstip, waarop hij den geadresseerde zal bezoeken en wanneer hij te spreken is; de namen van ter vertrek gereed liggende schepen, van de havens van vertrek en aankomst en de tijdstippen van vertrek en aankomst; de plaats, de dag, het uur en de aanduiding met enkele woorden van het doel eener bijeenkomst, alsmede de naam van hem, die tot deelneming aan die bijeenkomst wordt uitgenoodigd;
5) in drukproeven: de aanwijzing tot verbetering van den gedrukten tekst; de aanteekeningen van den corrector, drukker of zetter, op de proef betrekking hebbende;
6) in beursberichten, marktberichten, catalogussen, prijscouranten en prijsnoteeringen: de invulling of verandering van cijfers; de nadere aanduiding van de prijzen door middel van enkele woorden, als: geldig tot .., commissie .. %, franco wal, embalage berekend en dergelijke; de doorhaling of beschrijving van enkele artikelen; de bijvoeging van een enkel woord als: willig, gedrukt, dalend, stijgend, kalm, overvoerd, veel of weinig aanvoer en dergelijke, de algemeene stemming der markt aanduidende. In prijscouranten en catalogussen mogen kleine stalen, dienende tot toelichting van den tekst, worden opgenomen;
7) in boek-, muzieken plaatwerken: de naam van hem, voor wien het boek of werk bestemd is, en die van den zender; de woorden: presentexemplaar, van den schrijver of uitgever, in ruil, ter bezichtiging of dergelijke, op een der eerste bladen of op den omslag; de aanwijzing of verbetering van drukfouten; de onderstreping of aanduiding op andere wijze van enkele gedeelten van den tekst, waarop de aandacht gevestigd wordt; de bijvoeging der rekening of factuur, mits daarop geen andere opgaven vermeld zijn, dan de naam van den afzender en van hem aan wien geleverd wordt, het aantal, de titels en de prijzen van het geleverde. In plaats van eene rekening of factuur kan ook een ingevulde postwissel, bestemd tot overmaking van het bedrag en voorzien van de noodige frankeerzegels ter voldoening van het recht, bij de zending worden gevoegd;
8) in kaartformulieren tot bestelling of aanbieding van uitgaven van den boekhandel, van boeken, plaat-, muziekwerken, tijdschriften, landkaarten en couranten, alsmede van prospectussen, betrekking hebbende op, en van losse banden, bestemd voor die boeken, werken of tijdschriften: de handteekening van den afzender en de titel of de titels, alsmede het getal, de prijs of de prijzen van het bestelde of aangebodene; de wijze van verzending van het bestelde of aangebodene, n.l. met welke gelegenheid en aan wien; de aanduidingen: gebonden, ingenaaid, gecartonneerd, los, in afleveringen, voor rekening, in commissie, ten vervolge, ter bezichtiging, tegen aanbiedingsprijs, wegens te weinig ontvangen, herhaalde aanvraag, omgaand en spoed. De hierbedoelde kaarten moeten overigens voldoen aan de eischen, wat den vorm betreft, door den Dir.-Gen. der Posterijen en Telegrafie vast te stellen;
9) in zgn. leeslijstjes: de titel of de titels van de bijbehoorende boeken of tijdschriften; de aanduiding van het aantal leesdagen, de dagteskeningen van ontvangst en verzending, de bijschrijving of hoorhaling van de namen van enkele lezers, alsmede hunne handteekening of hun naamcijfer; — op naam- of zgn. visitekaartjes, alsmede op Kestmis- en nieuwjaarskaarten: de bijvoeging van gelukwenschen, betuigingen van dank of van rouwbeklag, of dergelijke beleefdheidstermen, uitgedrukt in ten hoogste 5 woorden of door middel van algemeen gebruikelijke letters, als t. g., t. r., t. a., of p. f., p. c., p. p. c. en dergelijke. Geschreven naam- of zgn. visitekaartjes zijn mede op den voet van drukwerk toegelaten. (§ 1). — In nieuwsbladen mag een gedeelte van den tekst, waarop men de aandacht wil vestigen, door omlijning, door strepen of andere teekens worden aangeduid. Voorts mogen op den omslag of op den adresstrook van een nieuwsblad worden vermeld: de naam of de firma van den afzender, het beroep, de woonplaats, met aanduiding van de straat, het huisen telefoonnummer en het telegramadres van den afzender, de dag van afzending, de abonnementsvoorwaarden, het tarief der advertentiën, het tijdstip, waarop het abonnement eindigt of een nieuw aanvangt, alsmede de woorden: presentexemplaar, ter kennisneming of ter inzage, ten vervolge, voor rekening, bewijsnommer, voor de geplaatste advertentie, in het algemeen het doel der zending aanduidende, doch met uitsluiting van alle andere, ook gedrukte vermeldingen, aankondigingen, aanwijzingen of mededeelingen. Bij modejournalen, welke vallen onder de wettelijke omschrijving van nieuwsbladen gegeven, mogen geknipte patronen gevoegd worden, welke, blijkens op de patronen voorkomende gedrukte aanwijzingen, een geheel uitmaken met het nommer of exemplaar, waarbij zij gevoegd zijn (§ 2). — Met uitzondering van het adres en de aanduidingen uitsluitend op de bestelling betrekking hebbende, zijn alle andere dan de voormelde bijvoegingen of aanduidingen, ook door middel van stempeling, doorhaling, overplakking, uitsnijding, door eenig teeken of op welke andere wijze ook aangebracht, verboden (§ 4). — Het gewicht, dat eene zending gedrukte stukken, onder een afzonderlijk adres, niet mag te boven gaan, en het maximum der afmetingen van elk dier stukken, is vastgesteld: het gewicht op 3 K G.; de afmetingen op 45 c.M. langs een der zijden, of, indien de stukken zijn opgerold, op 75 c.M. in de lengte en 10 in doorsnede. Kaartformulieren, welke zonder omslag verzonden worden, mogen niet kleiner dan 9 c.M. in lengte en 6 c.M. in breedte, en niet grooter dan 18 c.M. in lengte en 13 in breedte zijn (§ 5) — Gedrukte stukken moeten, hetzij onder kruisband, kruistouw of strook, hetzij in een open omslag of in het algemeen op zoodanige wijze ingepakt zijn, dat de ambtenaren zich zonder bezwaar kunnen overtuigen, dat de zendingen aan de gestelde eischen voldoen (§ 6). Indien de aard van het stuk het toelaat, kan de verzending ook geheel open of los, dat is zonder omslag of strook, plaats hebben (§ 6). — Zie voor het voor vervoer per post verschuldigde port POSTWET. Hierbij zij erop gewezen, dat volgens art. 8 dier wet het voor gedrukte stukken vastgestelde port mede van toepassing is op de handschriften, die met drukproeven onder denzelfden omslag verzonden worden, mits de drukproeven en handschriften tot eenzelfde uitgave behooren.
Het aantal door de post vervoerde drukwerken bedroeg in 1880 1913 nieuwsbladen 33.682.000 166.161.000 andere drukwerken 11.202.000 118.140.000 totaal binnenland 44.885.000 284.301.000 buitenland 6.164.000 33.355.000 algemeen totaal 51.049.000 317.656.000
