Oosthoek encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 13-12-2018

Composiet-kapiteel

betekenis & definitie

Composiet-kapiteel; hierdoor onderscheidt zich de Composiet-orde van de Corinthische. In zijn eenvoudigsten vorm bestaat dit kapiteel uit een Korinthischen kelk, aan de bovenzijde afgesloten door een eierlijst en astragaal en omvat door twee kransen van acanthusbladen. Op den kelkrand rusten vier zware voluten in laat-Ionischen stijl, verbonden door een smal zadel en geheel versierd met rankwerk. De gewone, naar den kern geholde, abacus dekt het geheel.

Het composiet-kapiteel is dus oorspr. een „samenstelling” van Corinthische en Ionische bestanddeelen. Reeds spoedig wordt de versiering nog meer uitgebreid. De z.g. phantasie-kapiteelen, waar figuren, koppen, adelaars, dolphijnen, enz. in de versiering opgenomen worden en de tropee-kapiteelen zijn in den grond slechts een verdere ontwikkeling van het gewone composiet-kapiteel. Met het Corinthische kapiteel vindt het composiet-kapiteel zijn weg in de Romaansche- en Gothische bouwkunst (gefigureerde kapiteelen) om later, in den tijd der Renaissance, opnieuw onmiddellijk uit de Antieken afgeleid te worden. De Renaissancekanon der vijf orden van Architektuur (Vignola, Palladio, Scamozzi) heeft het composietkapiteel dan in Renaissancegeest omgezet, tot in onzen tijd overgeleverd.

— Litteratuur: Durm, Baukunst der Etrusker und Römer; Baumeister, Denkmäler des Klassischen Altertums; Bosc, Dictionnaire d’Architecture.

< >