Catŭlus - familienaam der gens Lutatia, waartoe o.a. behoorden: 1) Caius Lutatiius C. maakte in 241 v. C. als proconsul door zijne overwinning op de Carthagers bij de Aegatische eilanden een einde aan den lsten Punischen oorlog. — 2) Quintus L. C. moest als consul 102 v. C., door zijne troepen in den steek gelaten, den linkeroever van de Etsch tegen de Cimbren opgeven, maar versloeg hen het volgend jaar met Marius in de Campi Raudii bij Vercellae. Later streed hij in den Bondgenootenoorlog als legaat, dan in den burgeroorlog tegen Marius en doodde zich in 87 om niet door de handen zijner vijanden te vallen. Van zijne werken (redevoeringen, door Cicero geprezen, historische geschriften en epigrammen) is niets bewaard. Vgl. Büttner, Porcius Licinius u. d. liter.
Kreis des Q. Lut. Catulus 1893. — 3) Q. L. C. Capitolinus, zoon des vorigen, boezemde als hoofd der optimatenpartij het volk door zijn edele inborst ontzag en eerbied in, was consul 78, censor 65 v. C. en verzette zich als tegenstander van Pompeius met kracht tegen de leges Gabinia en Manilia. Hij stierf in 61 of 60 v. C. Hij dankt zijn bijnaam aan de feestelijke inwijding van den na den brand van 83 herbouwden Capitolijnschen tempel, die hem in 69 door senaat en volk was opgedragen.
