Brigade - In het algem. de benaming voor eene troepenafd. bestaande uit 2 of 3 regim. van hetzelfde wapen. De b. werd ingevoerd door Gustaaf Adolf, teneinde door concentratie van de hoogere commando’s meer eenheid te brengen in de aanvoering der legers, die vroeger slechts uit regimenten bestonden. Eene b. wordt, naar gelang van het wapen, waaruit zij bestaat, inf.-, caval.- of artill.brig. genoemd en staat als regel onder bevel van een generaal-majoor. Worden aan eene zelfstandig optredende troepenafd. van 2 of meer regim. inf. of caval. afd. van andere wapens toegevoegd, dan spreekt men van eene gemengde brigade (in Nederl. kortweg brigade genoemd).
In den regel zijn de gemengde b. niet permanent georganiseerd, doch worden naar behoefte gevormd (behalve in België, waar elk der 3 of 4 tot eene divisie behoorende gemengde b. bestaan uit: 2 reg. inf., 3 batt. veld-artill., 1 mitrailleur-compagnie en 1 peloton gendarmerie). In sommige legers droeg vroeger ook eene batterij den naam van b. De Nederl. organisatie kent slechts inf. b. (totaal 12), welke uit 2 reg. bestaan on door een kolonel worden gecommandeerd. Eene b. is, voorts de benaming voor eene afd. maréchaussée, ter sterkte van 6 à 8 man, welke gecommandeerd wordt door een onderofficier.
Bij het Ned. Ind. leger is een b. 1) een gemengde troepenafdeeling bestaande uit: Staf, 4 batajl. inf., ½ esk. cavall., 1 afd. art., 1 mitrailleur comp.. ½ sectie genie en de noodige diensten en treinen; 2) een onderdeel van eene Compagnie Inf. ter sterkte van ⅛ der comp. Deze formatie is ontstaan door de eischen van den strijd tegen den inlandschen vijand.
Een cavalerie -b. is over het algemeen eene afd., bestaande uit 2 a 3 regimenten gelijksoortige caval. Door Nap. in het leven geroepen. In Ned. bestaat deze organisatie in vredestijd niet, maar wordt in oorlogstijd, evenals trouwens bij manoeuvres geïmproviseerd. De Ned. Caval. brig. bestaat uit: een Gen.-majoor of kolonel, commandant; den Staf; 2 of meer reg. Huzaren; eenige batt. Rijd.-Artil.; den Caval. munitietrein en Artil. munitie trein; bovendien kunnen afd.
Wielrijders (mobil. ‘14 waren het eskadrons) en Inf. worden toegevoegd. Komt dus feitelijk overeen met eene buitenlandsche Caval. divisie. De standpl. van den Brig.-Comm. wordt aangegeven door eene blauwe puntvlag c.q. blauwe lantaarn. Bij den aanval treedt bij ons in den regel het gebruik in gevechtsgroepen op den voorgrond. De vormen worden onderscheiden in linie- en colonnevormen. Tot de eerste behooren: de linie-, de eskadronscolonnes, de flankcolonnes, de massalinie en de linie van dubbele colonnes; tot de tweede: de massacolonne, de colonne met dubbele colonnes, de colonne met pelotons en de open en gesloten colonne.
