Oosthoek encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 06-12-2018

Biographie

betekenis & definitie

Biographie (Gr.), levensbericht, is de beschrijving van het leven van een persoon, zoowel van den levensloop (feiten en data) als van de innerlijke ontwikkeling van dien persoon. Zij onderscheidt zich van de necrologie, die zich in hoofdzaak bij een opgave van den datum van geboorte, van de belangrijkste handelingen en van den datum van overlijden bepaalt, terwijl een biographie ook van levende personen kan gegeven worden. De zuivere b., als onderdeel der historiographie, kan slechts betrekking hebben op personen van algemeene beteekenis, die in eenig opzicht een geschiedkundige plaats innemen. Hoofdvereischten voor een goede b. zijn grondige bekendheid met de levensomstandigheden van den persoon, van het tijdvak, waarin hij leefde en van alles wat op zijn streven invloed uitoefende en er richting aan gaf, verder strenge liefde voor de waarheid en een onpartijdig standpunt.

Een bijzonder soort van b. is de auto-biographie, waarbij iemand zijn eigen leven beschrijft. Tot de b. kan men in zekeren zin ook de Gedenkschriften van een persoon rekenen. De ongemeen rijke biogr. literatuur bestaat uit afzonderlijke biographieën en verzamelingen daarvan. Beeds de oudheid kan op biographieën van ongewone persoonlijkheden wijzen (Agricola van Tacitus; Alexander de Groote van Curtius, enz.)

De middeleeuwen leverden vooral biographieën van heiligen, martelaren, apostelen, enz. De biographische verzamelingen zijn zeer verschillend van aard; zij kunnen bevatten de voorn. personen uit alle landen en tijden (algemeene biographische woordenboeken); enkel die van een bepaald tijdvak; die van een enkel land, of die van een bepaalden stand (vorsten, staatslieden, kunstenaars, geleerden, enz.) Voorbeelden van algemeene biographische verzamelingen zijn: Bayle. Dictionnaire historique et critique; Jöcher, Gelehrten-Lexicon, beide uit de eerste helft der 18e eeuw; B. universelle, van Michaud, met supplementen 85 dln., Parijs, 1811-62; nieuwe uitgave 1865, 45 dln.; Chalmers, General biographical Dictionary (laatste druk, 32 dln., Lond. 1812-17); Hoefer, Nouvelle biographie générale (46 dln., Par. 1857-66). Het talrijkst zijn onder de verzamelingen biographieën, die van beroemde of merkwaardige personen eener bepaalde natie. Zoo heeft men voor Nederland, van der Aa, Biographisch Woordenboek der Nederlanden (21 dln., 1852-78); P. C. Molhuysen en P. J. Blok, Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, verschenen volgens een nieuw stelsel, waarbij elk deel in alfabetische volgorde levensbeschrijvingen bevat uit het geheele alfabet genomen, met cumulatieve registers achter elk deel; thans 3 dln. 1911 vv. verschenen; J. C. Kobus en W. de Rivecourt, Beknopt Biographisch Woordenboek van Nederland (3 dln., 1861); voor België: Biographie nationale (thans 21 dln. A. Scho, 1866-1913); voor Luxemburg: Reyen, B. Luxembourgeoise (2 dln., 1876); voor Frankrijk: d’Auvigny, Vies des hommes illustres de la France (27 dln., 1739-57); B. moderne (2 dln., 1875); Cläser, B. nationale des contemporains (1878); voor Duitschland, Allgemeine deutsche B. (uitgegeven door de commissie voor geschiedenis van de koninklijke Beiersche academie der wetenschappen, geredigeerd door Liliencron en Wegele, 1875-1912, 56 dln.); voor Oostenrijk: Biogr. Lexikon des Kaiserthums Oesterreich (1856-91, 60 dln.); voor Engeland: Dictionary of national Biography van L. Stephen en S. Lee, met supplementen 1885-1912; 71 dln.); voor Denemarken, Noorwegen en Zweden: Hofman, Portraits historiques des hommes illustres du Danemark (6 dln., 1746; uitgave in de Deensche taal, 3 dln., 1779); Bricka, Dansk biografisk Lexikon tillige umfattende Norge (1887); Gezelius, Försök till ett biographiskt Lexikon öfver Svenska män (4 dln., 1787); Palmblad, Biografiskt Lexikon öfver Svenska män (23 dln., 1835-57, met vervolg, 9 dln., 1857-83); Meijer, Svenskt Literaturlexikon (5 dln, 1885); voor Italië: Sorgato, Memorie funebri antichi e recente (6 dln., 1856-62); Cantu, Italiani illustri (3 dln., 1874); Tipaldo, Biografia degli Italiani illustri (10 dln., 1834-43); voor Portugal en Brazilië: J. F. de Silva, Diccionario bibliographico Portuguez, applicaveis a Portugal e ao Brasil (1858 vv., thans 21 dln.); voor Spanje: Quintana, Vidas de Españoles celebres (3 dln., 1833-41); voor Rusland: Rigasche B. (3 dln., 1881-84): voor Amerika: Sparks, Library of American Biography (serie 1, 10 dln., serie 2, 16 dln., 1834-48); Wilson and Fiske, Cyclopaedia of American Biography (6 dln., 1888-89); voor Brazilië: Pareira de Silva, Plutarco Brasileiro (2 dln., 1847); Manoel de Macedo: Brasilian biographical Annual (4 dln., 1876); voor Engelsch-Indië: Beale, Oriental biographical Dictionary 1881). In de laatste jaren zijn er tal van, meestal periodieke, biographische lexica van nog levende personen verschenen: in Duitschland: Wer ist’s? in Engeland: Who’s who?; in Nederland: Wie is dat? Verder biogr. lexica van bepaalde groepen: Onze hoogleeraren, Onze musici, enz.