Bergsche maas - is de in Jan. 1883 door de wet bepaalde, in 1904 gereed gekomen nieuwe Maas monding, gegraven van de Maas bij Well, ten 0. van Heusden, door het Land van Heusden en de buitenlanden van de Langstraat, naar den mond van de Amer in ’t Hollandsche diep bij Geertruiden berg, en naar deze plaats Bergsche Maas genoemd. Reeds in 1823 maakte Krayenhoff een plan tot scheiding van Maas en Waal, dus opheffing van hun vereeniging in de Merwede en van hun verbinding bij hoog water over de Heerenwaardensche overlaten. De vroegere Maasloop van Well tot de Merwede is nu afgesloten door een dam bij Well en schutsluizen beneden Andel. De scheepvaart, die den ouden weg wil volgen, kan de dam bij Well ontgaan langs het Kanaal van Heusden (een oude Maasbocht), waar door de B. M. in open verbinding staat met het gedeelte van den ouden Maasloop boven de Andel sche sluizen. Door deze sluizen komt men dan in het gedeelte, dat in gemeenschap is gebleven met de Merwede. — De afstrooming van het water van Maas en Waal beide, is door dezen nieuwen water loop zeer verbeterd. De waterstand in de Merwede wordt niet meer zoo bovenmatig opgevoerd als vroeger, zoodat men de Heerenw. overlaten, die het Waalwater naar de Maas konden doen overvloeien, kon dichten (wat reeds bij voorbaat is geschied in 1900).
Het peil van de Maas werd door de verbeter de afstrooming zóó verlaagd, dat de overlaten van Beers en Bokhoven, die tevoren zoo vaak bij hoogen rivierstand overliepen, hiervoor niet meer zoo nood zakelijk zijn. — Een nadeelig gevolg van den nieu wen toestand is, dat de polders in de Landen van Heusden en Altena, en die van den Biesbosch en de Langstraat, die vroeger hun water vrij op de Amer konden laten afloopen, tegenwoordig, nu de B. M. met haar veel hoogeren waterstand de Amer heeft vervangen, gebruik moeten maken van bemaling (hier en daar door electriciteit gedreven). — Vanaf ’s-Hertogenbosch naar de B. M. bij Drongelen is van 1907—1911 het Afwateringskanaal gegraven, tot betere afvoering van het overstroomingswater van Beersche Maas*, Dommel en A, dat voorheen afstroomde over de Bokhovensche of Baardwijksche overlaat. In verband met dit nieuwe kanaal kan de Dieze, als door hoogen stand van de Maas afstrooming daarheen niet wenschelijk is, beneden Den Bosch door sluizen worden afgesloten, om ’t water te dwin gen het Afwateringskan. te volgen. De Bokhoven sche- en Baardwijksche overlaten zijn nu opgehoogd, om nog slechts in uitzonderingsgevallen te kunnen dienen.
