Beilen - gem. in Drente, arr. Assen, kant. Hooge veen, bestaande uit het gelijkn. dorp en een 16 tal gehuchten en buurten; 16600 H. A. groot. B. wordt in de lengte doorsneden door de spoorlijn Assen Hoogeveen en door den straatweg Assen—Hooge veen en Oost- en West-Drente; kanalen: Beiler vaart en Oranjekan.
Er is een tram in aanleg, die O.met W.-Drente verbinden en door het dorp B. gaan zal. De bodem bestaat uit diluv. zand, in het Z. en N.W. vroeger bedekt met hoogveen. Langs de stroompjes moerasveen en op de heide veel veentjes met hoog- en laagveen. Rondom het dorp en de gehuchten liggen de esschen (verbouw van rogge, haver en wat aardappels); langs de beken hooi- en weilanden en overigens uitgestr. heidevel den, die steeds meer ontgonnen worden. De afwate ring is slecht, vooral door het versnipperde grond bezit. De bev. is weinig kapitaalkrachtig; er zijn veel boeren met een kap. van f 4000—f 5000; een kap. van f 30000 is al zeldzaam. Op de ontginningen worden rogge, haver en fabrieksaardappelen ge teeld, maar langzamerhand wordt meer veeteelt gedreven tengevolge van gebrek aan werkkrach ten, hooge loonen, en de hooge prijzen van vee en veldprod. In 1872 waren ontgonnen 466 H.A. Van 1873 tot en met 1899 540 H.A., van 1900 tot en met 1916 : 2800.
De ontginning levert veel teleurstel ling op, vooral in de eerste jaren; is men die te bo ven, dan gaat het goed. Ze is hoofdzakelijk in han den van Groninger boeren, die op hun ontginningen wonen en verder van Geld., Holl., en Gron. kapita listen en vooral combinaties van kapitalisten, die hun boerderijen vaak veel te duur verhuren. Op 1 Jan. 1916 had de gemeente 6200 inw., in 1864: 3660; in 1890 + 4600. Immigratie en emigra tie staan thans ongeveer gelijk. Er zijn zuivelfabr. en aan het Oranjekan. is in 1913 een groote aard appelmeelfabr. gesticht. Het dorp B. is in de laatste jaren veranderd van een boerendorp in een han delsplaatsje met ± 1200 inw. en heeft zijn oud Drentsch karakter verloren.
