Avarij - (of averij); schade aan schip of lading gedurende een zeereis overkomen benevens buitengewone onkosten ten dienste van schip en lading gezamenlijk of afzonderlijk gedurende dien tijd gemaakt. De onkosten moeten buitengewoon zijn: gewone aan elke zeereis verbonden onkosten, hoewel soms ordinaire of kleine avarij genoemd, vallen er buiten (702,708 K). De wet regelt de a. (artt. 696-740 K.,) teneinde te bepalen door wie verschillende soorten schade of onkosten moeten worden gedragen. Zij gaat daarbij uit van de gedachte, dat schip en lading verzekerd zijn; de bepalingen gelden echter ook, indien dit niet het geval is.
In hoeverre de regeling ook voor de binnenvaart geldt, bepalen de art. 759-762 K. — De wet onderscheidt averijgrosse of gemeene a. en eenvoudige of bijzondere a. (avarij-particulier). De eerste wordt omgeslagen over schip, vrachtpenningen en lading; de laatste komt ten laste van schip of goed afzonderlijk, hetwelk de schade heeft geleden of ten behoeve waarvan de onkosten gemaakt zijn. (698 K.). Onder avarij-grosse vallen in het algemeen alle schaden, die uit nood, opzettelijk veroorzaakt en als onmiddellijk gevolg van dien geleden zijn en de kosten, die, in gelijke omstandigheden, zijn gemaakt tot behoud en gemeen welzijn van schip en lading (69923 K.). Karakteristieke voorbeelden zijn het kappen van kabels, masten enz. en het werpen van een deel der lading. Avarij-particulier omvat in het algemeen alle schaden, verliezen en de gemaakte onkosten, die niet zijn veroorzaakt of gemaakt opzettelijk en tot behoud en gemeen welzijn van schip en lading, maar die zijn geleden door of gemaakt zijn ten behoeve van het schip alleen, of voor de lading alleen (7017 K.). Art. 727 K. geeft aan, in welke verhouding door ieder in de gemeene a. moet worden bijgedragen, Art. 724 K., hoe de omslag moet geschieden (zie ook artt. 317-320 Rv.). — De door deskundigen opgemaakte verdeeling heet dispache. In de praktijk geschiedt zij ingevolge compromis door deskundigen van beroep, dispacheurs genaamd. De meeste cognossementen bepalen, dat avarij-grosse zal zijn onderworpen aan de internationale regels, neergelegd in de York and Antwerp-Rules, laatstelijk gewijzigd en uitgebreid in 1890.
