Aanbidding - het bewijzen van godsdienstige eer, geldt alles wat als God of goddelijk wordt beschouwd. Voor het animisme is voorwerp van a. alles wat bezield wordt geacht: lucht, water, boomen tot het geringste voorwerp toe. Voor het polytheïsme de verschillende personificaties van natuurkrachten en menschheid: zon, aarde, voorouders, stamhoofden, heroën, vorsten, zoowel gestorvene als nog levende b.v. bij den Romeinschen Keizer-cultus. Het panthëisme moge aanleiding geven tot beschouwing en aandoening — eigenlijke a. is hierbij uitgesloten, omdat het voorwerp daarvan wezenlijk één zou zijn met zijn onderwerp.
Het monotheïsme kan slechts den eenen, eenigen God aanbidden. Deze opvatting is die van den Israëlietischen godsdienst (Deut. 6:4), het Christendom (Matth. 4:10), het Mohamedanisme (Soera 112), waarbij intusschen in de praktijk nevens den eenen God veel, als min of meer goddelijk, voorwerp van a., althans van religieuze vereering, wordt. In het Christendom leidt de belijdenis van de wezenlijke verbinding van God en mensch in Jezus Christus als den God-mensch, van zelf tot de a. van Hem. De Gr.-Cath. Kerk vat de vereeniging der goddelijke en menschelijke natuur zoo volkomen op, dat de menschelijke wordt vergood en aangebeden. De R.-Cath. Kerk handhaaft de onderscheiding van beide, waarbij intusschen de menschelijke natuur zóó wordt doorgloeid van de goddelijke als het ijzer van het vuur. Daarbij gaat de tweeheid der naturen gepaard met de eenheid van den persoon en wordt dus J. C. aangebeden, zij het al de menschelijke natuur niet op zich zelve, maar alleen door hare vereeniging met de goddelijke, en daarin tot één persoon.
In zooverre wordt alles wat behoort tot de menschelijke natuur van J. C. aangebeden, ook afzonderlijk: de geheimnissen van zijn leven, zijn wonden, bloed, heilig hart, en vooral zijn lichaam, zooals dit door de transsubstantiatie wordt geacht aanwezig te zijn in de hostie op het altaar. De Luth. Kerk, die de vereeniging van goddelijke en menschelijke eigenschappen van J. C. aanneemt, heeft tegen de aanbidding van J. C. geenerlei bedenking. Soms, b.v. bij de Herrnhuters,, loopt alle aanbidding uit op die van den mensch Jezus. De Geref. Kerk scheidt God en mensch, onderscheidt ook de goddelijke en menschelijke natuur van J. C., aanbidt Hem wèl als den Middelaar, maar doet deze a. uitdrukkelijk rusten op zijne goddelijke natuur. Wie deze godheid ontkennen of betwijfelen, weigeren Hem aanbidding. Of zij is er een van den tweeden rang: zoo de Remonstranten of overdrachtelijk: zoo de school van Ritschl, die J. C. als mensch wèl vereert, niet aanbidt, en Hem, als openbaring van God, in wien de mensch God heeft, wèl aanbidt, maar dan eigenlijk God in Hem.
Behalve tot God en J. C. strekt de R.-Cath. Kerk hare godsdienstige vereering ook uit tot personen en voorwerpen, die op eenige wijze goddelijk worden geacht. Allengs is, bepaaldelijk in den volksgodsdienst en onder invloed van bestaande culten van beschermgeesten en mindere góden, de drang naar vereering van bepaalde personen opgekomen. Deze vereering werd — niet op etymologische of bijbelsche gronden, maar volgens gewoonte, als vereering (Gr. doeleia, Lat. veneratio) van de aanbidding (Gr. latreia, Lat. adoratio), die Gode alleen toekomt, onderscheiden. Zij betrof de engelen, aartsvaders, apostelen, martelaren, heiligverklaarden.
In zeer bizonderen zin Maria, de moeder Gods, als m e e rdan-vereering (gr. hyperdoeleia). Deze vereering geldt deze personen volstrekt, als deel hebbend aan de goddelijke natuur. Zij geldt heilige voorwerpen, als het kruis, beelden, relieken, b e t rekke lijk, omdat zij slechts waarde hebben in betrekking tot dat, waarmede zij verbonden zijn. De praktische waarde der vereering ligt in de bemiddelende beteekenis, die aan deze personen en voorwerpen wordt gehecht, in zooverre zij den mensch, bewust of onbewust, met God verbinden. De Protest, beperken deze verbindende kracht tot den Middelaar J. C.
