v. (s), machine voor het bereiken en handhaven van temperaturen lager dan die van de omgeving.
(e) Koelmachines kunnen worden onderscheiden in door mechanische energie aangedreven machines en thermisch gedreven toestellen. De eerste catego rie omvat in hoofdzaak de compressiekoelmachine, de meest op de voorgrond tredende representant van de tweede groep is de absorptiekoelmachine. In koelmachines wordt gebruik gemaakt van de ver schijnselen, dat voor het verdampen (resp. conden seren) van stoffen warmte nodig is (resp. vrijkomt) en dat de verdampings of condensatietemperatuur afhankelijk is van de druk.
Een compressiekoelmachine omvat een verdamper waarin een zodanige druk wordt opgewekt, dat een hierin aanwezig koelmiddel bij een gewenste lage temperatuur verdampt. De hiervoor benodigde warmte wordt aan het te koelen medium onttrok ken, waardoor het gevraagde koeleffect ontstaat. De druk in de verdamper wordt in stand gehouden door afzuiging van de damp door een compressor. Deze brengt de damp op een zodanig hoge druk dat de bijbehorende condensatietemperatuur boven die van de omgeving ligt, zodat het koelmiddel in een condensor weer tot vloeistof kan overgaan onder af gifte van warmte aan koelwater of omgevingslucht. De koelmiddelvloeistof wordt vervolgens via een smoorventiel, waarmee de druk verlaagd wordt, naar de verdamper gevoerd, waar het proces zich herhaalt. Op deze wijze is een geheel gesloten kringloop tot stand gebracht, waarin het koelmiddel voortdurend circuleert.
Voor een betrouwbare wer king van koelmachines moet deze kringloop volko men lekdicht zijn. Daarom worden er in de koel techniek op grote schaal hermetische compressoren toegepast, die als kenmerk hebben, dat de zuiger compressor en de (direct gekoppelde) elektromotor ondergebracht zijn in een gemeenschappelijk huis, dat onderdeel is van de koelkringloop. Het type compressor dat in koelmachines wordt toegepast, hangt grotendeels af van de verlangde capaciteit. Voor kleine en middelgrote installaties is men aangewezen op zuigercompressoren; voor grote capaciteiten worden dikwijls schroefcompressoren toegepast en voor zeer grote capaciteiten centrifu gaalcompressoren.
Ook in een absorptiekoelmachine treft men een verdamper en een condensor aan. De compressie van damp tussen deze twee componenten komt bij deze machine echter via een veel gecompliceerder proces tot stand. De uit de verdamper tredende damp wordt in een absorber geabsorbeerd door een vloeistof (absorbens), die een grote affiniteit tot het koelmiddel heeft. Het verrijkte mengsel wordt ver volgens in een scheidingskolom onder condensor druk gescheiden in koelmiddeldamp en absorbens. Daartoe moet de kolom onderin tot een bepaalde temperatuur worden verwarmd; op deze plaats neemt de absorptiekoelmachine de warmte op, no dig voor de koudeproduktie. De damp uit de kolom codering temperatuur toepassing van vriesruimte < 0 °C ijsblokjes maken ≦ 6 °c diepvriesprodukten bewaren, 2—3 dagen ≦ —12 °C diepvriesprodukten bewaren, ca. 2 weken ≦ 18 °C diepvriesprodukten bewaren, ca. 3 maanden ≦ —18 °C diepvriesprodukten bewaren, ca. 3 maanden, invriezen van kleine hoeveelheden verse levensmiddelen condenseert in de condensor, waarna de gevormde vloeistof via een smoorventiel naar de verdamper stroomt.
De absorbens wordt eveneens via een smoorventiel weer naar de absorber gevoerd en is dan gereed voor het opnieuw opnemen van koel middeldamp. In absorptiekoelmachines zijn derhal ve twee kringlopen van media te onderscheiden, die voor een deel met elkaar samenvallen nl. 1. de koelmiddelkringloop door verdamper, absorber, scheidingskolom en condensor en 2. de kringloop van absorbens door absorber en scheidingskolom. De meest toegepaste stofparen in absorptiekoelma chines zijn ammoniak(koelmiddel)—water en wa ter(koelmiddel)—lithiumbromide. Dit laatste stof paar, waarmee uiteraard geen verdampingstempe raturen beneden 0 °C mogelijk zijn, wordt uitslui tend aangetroffen in waterkoelaggregaten voor luchtbehandelingstoepassingen.
