Afvoergang van de embryonale nier, ook genoemd archinephridische ductus of mesonephridische ductus, waaruit bij Amniota, inclusief de mens, de mannelijke geslachtsgang ontstaat
De gang van Wolff is aanvankelijk de afvoergang van de mesonephros, de embryonale nier, en wordt daarom ook mesonephridische ductus genoemd, of archinephridische ductus (“oude nierafvoergang”). Bij Amniota wordt deze nierafvoergang later omgevormd tot mannelijke geslachtsgang.
De mesonephros is bij het menselijk embryo werkzaam tot aan de tiende week; daarna atrofieert hij en wordt zijn functie overgenomen door de definitieve nier, de metanephros, die zijn eigen afvoerkanaal heeft, de ureter.
Bij de niet-Amniota, vissen en amfibieën, is de mesonephros ook gedurende het volwassen leven actief. Deze dieren hebben geen metanephros; urine en sperma worden via dezelfde afvoergang afgevoerd. Bij reptielen, vogels en zoogdieren (Amniota) verliest de mesonephros zijn functie tijdens de embryonale ontwikkeling. In een vrouwelijk embryo degradeert ook de archinephridische ductus, in het mannelijk embryo blijft die bestaan. Onder invloed van testosteron ontwikkelt het kanaal zich tot onderdelen van de mannelijke geslachtsgang: het vas deferens (zaadleider), de seminale vesicula (zaadblaasjes) en de epididymis (bijbal).
Naast de gang van Wolff ligt nog een tweede buis, genaamd paramesonephridische ductus, oftewel de gang van Müller. Deze vormt in een vrouwelijk embryo de oviduct (eileider), de uterus en een deel van de vagina. Het vrouwelijk ontwikkelingsprogramma maakt dus geen gebruik van de oude nierafvoergang.
De gang van Wolff illustreert het principe dat voorouderlijke structuren die in een evolutionaire nakomeling rudimentair zijn wel tijdens het embryonale stadium kunnen functioneren. In dit geval heeft de ductus bovendien – bij de man – in het volwassen dier een andere functie gekregen, een voorbeeld van een exaptatie.
