Uitwendig geslachtsorgaan van mannelijke dieren, gebruikt om bij een copulatie semen in de vrouwelijke tractus te brengen, ook vaak gebruikt om urine af te voeren
De penis is een orgaan met zeer uiteenlopende morfologie, wat samenhangt met het directe evolutionaire belang van een succesvolle reproductie. Voortplantingsorganen zijn vaak onderworpen aan versnelde evolutie; sommige sterk op elkaar lijkende vlindersoorten verschillen bijvoorbeeld vrijwel alleen in hun genitaliën, die dan ook gebruikt worden voor de identificatie.
Bij veel dieren is de penis voorzien van stekels, knobbels en aanhangsels die de vrouwelijke genitaliën stimuleren bij de copulatie (slangen, neushoorns, katten, apen). Bij veel zoogdieren heeft de penis zwellichamen die zich bij seksuele opwinding vullen met bloed; soms is de penis uitschuifbaar of heeft ter versteviging een penisbot (baculum). Zeer lange penissen komen voor bij zeepokken (acht maal de lichaamslengte). De penis in erectie wordt ook phallus genoemd.
De mens heeft onder de primaten een relatief grote penis. In een uitvoerige Engelse meta-studie gepubliceerd in 2015 werd de gemiddelde erecte penislengte van mannen ter wereld vastgesteld op 13,1 cm, waarbij 90% van de metingen viel tussen 10,3 en 15,8 cm. De gemiddelde omtrek was 11,7 cm (9,8- 13,5). Er bleek geen effect van de etnische achtergrond.
De vraag is of de penis van de mens in de loop van de evolutie vergroot is door seksuele selectie, als gevolg van vrouwelijke voorkeur voor grote formaten. Er zijn verschillende studies die aangeven dat vrouwen penislengtes boven het gemiddelde prefereren. Echter, doordat in veel gemeenschappen de ouders voor hun kinderen partners arrangeren is het evolutionaire effect van zulke vrouwelijke voorkeuren twijfelachtig. En er zijn geen goede schattingen van de erfelijkheidsgraad van penislengte.
