In Nederland hebben naar schatting twee miljoen mensen wel eens last van tinnitus. Bij enkele tienduizenden mensen zijn de klachten zo erg dat dit psychosociale problemen veroorzaakt. Naarmate men ouder wordt is de kans groter dat men last krijgt van tinnitus.
Iedereen kan tinnitus ervaren: in een geluidloze ruimte of met oordoppen op lijkt het alsof er toch geluid is. Maar in feite is er dan geen geluid en bent u de enige die dat geluid dan hoort. De waarneming van deze geluiden komt van binnenuit, zonder dat er in de omgeving een geluidsbron aan te wijzen is. Het geluid kan bijvoorbeeld als ruisen, piepen of fluiten klinken. Het kan hoog of laag, hard of zacht zijn, er kunnen combinaties van geluid zijn (sommigen mensen horen een heel orkest) en het kan zowel onafgebroken of met vlagen te horen zijn, in één oor of in beide oren.
Veranderende hersenactiviteit in verband gebracht met tinnitus
Onderzoekers van het Karolinska Institutet in Zweden hebben in twee onderzoeken laten zien dat gehoormeting van de hersenstam kan worden ingezet om veranderingen in de hersenen te meten bij mensen met constante tinnitus.
Uit het eerste onderzoek, waarbij gedurende tien jaar 20.349 mensen met tinnitus werden gevolgd, bleek dat mensen die af en toe last hebben van oorsuizen een hoger risico hebben om constante tinnitus te ontwikkelen, zeker als dit vaker terugkeert. De studie toonde ook aan dat voor degenen die al constante tinnitus ervaren, de kans groot is dat deze niet meer zal verdwijnen.
In een vervolgonderzoek hebben de Zweedse onderzoekers nu aangetoond dat auditory brainstem responses (ABR) een mogelijk objectief hulpmiddel is om mensen met constante tinnitus te diagnosticeren. De ABR-methode meet volgens de onderzoekers de werkelijke neurale veranderingen in de hersenstam bij mensen met constante tinnitus. Bij hen was in de hersenen een duidelijk verschil zichtbaar in vergelijking met mensen zonder tinnitus of mensen die hun tinnitus als incidenteel beoordeelden.
De studie suggereert een causaal verband tussen veranderingen in de neurale activiteit van de hersenen en de ontwikkeling van constante tinnitus, maar er moeten nog meer studies worden gedaan om dit te verifiëren.
Via ABR kunnen mensen met incidentele tinnitus worden opgespoord en preventief worden behandeld om erger te voorkomen. Daarnaast kan deze methode ook zorgen voor een erkenning van tinnituspatiënten en zou ze een biomarker kunnen worden. Wellicht biedt de ABR-methode ook mogelijkheden om de ontwikkeling van nieuwe therapieën te bevorderen.
Gehoorverlies
Tinnitus gaat vaak samen met gehoorverlies. Mensen met slechthorendheid kunnen de tinnitus juist waarnemen omdat ze door hun gehoorverlies minder externe geluiden waarnemen. Aan oorsuizen kunnen zeer uiteenlopende oorzaken ten grondslag liggen.
De bron van de klachten ligt meestal in het binnenoor, in het orgaan van Corti, het eigenlijke gehoororgaan. Beschadigingen hieraan, waardoor de prikkeloverdracht naar de hersenen verandert, kunnen gehoorverlies en tinnitus veroorzaken. Daarnaast zijn hierbij harde geluiden soms erg hinderlijk. Dit verschijnsel heet hyperacusis en kan tegelijk met tinnitus voorkomen. Hierbij komen geluiden van buitenaf extreem hard binnen; dit kan zelfs pijn doen.
Oorzaken
Bij tinnitus zijn de signalen van uw oren naar uw hersenen beschadigd. Er is slechts zelden één oorzaak aan te wijzen; meestal is het een opeenstapeling van verschillende factoren. Tinnitus wordt op dit moment niet gezien als een aparte aandoening. Het gaat vaak samen met een verminderd gehoor, maar kan ook bij een goed gehoor optreden.
De meest voorkomende oorzaken van tinnitus zijn:
• Afwijkingen aan het gehoororgaan, de hersenen of het kaakgewricht;
• Een klap tegen het hoofd, hersenschudding of hersenletsel;
• Afwijkingen aan de eerste en tweede halswervel;
• Afwijkingen in de bloedvaten in het hoofd;
• Hoge bloeddruk;
• Samentrekkingen van spiertjes;
• Erfelijke factoren en ziekten bijvoorbeeld diabetes of Multiple Sclerose (MS), Ziekte van Ménière;
• Stress, waardoor o.a. hormonale verandering kan ontstaan;
• Plotselinge harde geluiden of langdurig lawaai (werk, muziekfestivals, muziek luisteren via oordopjes), ook wanneer dit in het verleden heeft plaatsgevonden;
• Overgevoeligheidsreacties van zenuwen op bepaalde geneesmiddelen (antibiotica, chemotherapie, ‘plastabletten’), voeding (histamine, gistextract) of toxinen (lood, kwik).
• Sommige mensen ervaren tinnitus nadat ze langere tijd mobiel hebben gebeld.
Omgaan met tinnitus
Afleiding en ontspanning kunnen goed helpen in het omgaan met tinnitus. Hierdoor verdwijnen de aanwezige geluiden meer naar de achtergrond van het bewustzijn. Spanning en stress verhevigen de klachten vaak.
Volgens het model van Jastreboff is tinnitus een probleem als het een emotionele reactie oproept. De tinnitus zorgt er dan namelijk voor dat niet alleen het gehoorsysteem, maar ook andere systemen in de hersenen actief worden, waardoor de tinnitus steeds meer op de voorgrond komt. Zo ontstaat een vicieuze cirkel, omdat de bewust gehoorde geluiden weer een emotionele reactie oproepen enzovoort. Uit onderzoek is gebleken dat het bij mensen met tinnitus, na aanvang van de klachten, gemiddeld anderhalf jaar duurt voordat ze aan de tinnitus gewend zijn en er geen last meer van hebben. Zo weinig mogelijk aandacht aan de tinnitus geven versnelt dit proces.
De behandeling van tinnitus bestaat uit leren de emotionele reactie op tinnitus te veranderen en zo perspectief te bieden dat met tinnitus ook te leven valt. Er zijn ook hulpmiddelen die het waargenomen geluid kunnen maskeren, bijvoorbeeld door via een white-noise-apparaat te luisteren naar natuurgeluiden, of “witte ruis” (white noise, een constant monotoon geluid).
Als tinnitus met slechthorendheid samen gaat, kan soms met een hoortoestel het spraak- en omgevingsgeluid worden versterkt, waardoor de tinnitus wordt teruggedrongen.
Antioxidanten en voeding
Uit een kleinschalig gerandomiseerd, dubbel-blind, placebo-gecontroleerd onderzoek bleek, dat na 3 maanden suppletie met antioxidanten, het ongemak en de intensiteit van de tinnitus waren afgenomen.
Een andere studie concludeerde dat een groot gedeelte van de mensen met tinnitus een vitamine D-tekort had en de ernst van de klachten overeenkwam met de mate van vitamine D-tekort.
Een cross-sectionele studie met 1000 jongeren gaf een verband aan tussen de hoeveelheid verse groente en fruit die men eet en het vóórkomen van tinnitus. De kans op constante tinnitus nam toe bij een stijgende consumptie van witbrood, frisdrank en fastfood.
Gebruik makend van gegevens van de UK Biobank, werd aan de hand van vragenlijsten van 34.756 deelnemers (40-69) hun dagelijkse eetpatroon vastgesteld. Een hoge inname van de vitamines B en D en eiwitten werd geassocieerd met het minder vóórkomen van tinnitus, terwijl een hogere calcium-, ijzer- en vetinname leidden tot een toename van tinnitus.
Uit deze onderzoeken blijkt dus dat wat men eet van invloed kan zijn op gehoorproblemen.
