Histamine is een biogene amine die in het lichaam wordt aangemaakt en die ook van nature in voeding voorkomt. Biogene aminen worden gemaakt uit aminozuren, de bouwstenen van onze eiwitten. Ze ontstaan in producten door gisting (fermentatie), rijping of lang bewaren. Ze kunnen allergische en pseudo-allergische reacties veroorzaken.
Biogene aminen zoals histamine, tyramine, dopamine en serotonine zijn stoffen die de zenuwuiteinden van het autonome zenuwstelsel stimuleren. Ze beïnvloeden bijvoorbeeld de spijsvertering, bloedsomloop en ademhaling. Histamine is één van de meest bekende biogene aminen en het wordt in de stofwisseling van de mens gevormd. Het wordt onder andere opgeslagen in mestcellen, cellen die zijn betrokken bij het afweersysteem. Histamine is onmisbaar voor het lichaam omdat het vele vitale functies vervult.
Bij een onbalans in de lever, een verstoorde darmflora en/of beschadiging van de darmslijmvliezen zijn er onvoldoende enzymen werkzaam om histamine en andere biogene aminen af te breken. Hierdoor stijgt het gehalte aan biogene aminen in het lichaam te veel. Dit kan leiden tot verschillende klachten zoals benauwdheid, diarree, eczeem, hartkloppingen, hoofdpijn, jeuk, maag- en darmkrampen, brandend maagzuur, migraine, misselijkheid, netelroos (urticaria), onderhuidse zwellingen en/of een branderige, opgezette tong.
Voedsel kan ook bestanddelen bevatten die in staat zijn om het in de mestcellen aanwezige histamine vrij te maken. Deze stoffen worden ‘histaminevrijmakers’ genoemd. Is iemand overgevoelig voor biogene aminen zoals histamine, dan is het belangrijk dat de voeding niet te veel biogene aminen en histaminevrijmakers bevat. Hoeveel biogene aminen en histaminevrijmakers in de voeding worden verdragen, verschilt van persoon tot persoon en varieert ook binnen één persoon; het hangt af van het soort voedingsmiddel dat die persoon neemt. De gevoeligheidsdrempel wordt beïnvloed door factoren zoals infecties, verstoringen in de lever- en darmfunctie, medicijngebruik, stress en ziekte.
Rijk aan biogene aminen zijn vooral:
Avocado, spinazie, tomaat, zuurkool, banaan, druiven, frambozen
Belegen en oude kaas, schimmelkazen, blauwaderkazen
Haring, makreel, sardine, tonijn, lever, varkensvlees, rauwe, droge worstsoorten
Bier, rode wijn
Bakkersgist, gistextract, marmite, miso, sojasaus.
Rijk aan histaminevrijmakers zijn vooral:
Avocado, rabarber, rode biet, verse spinazie, tomaat, aardbei, ananas, druiven, kiwi, mango, papaja
Cacao, chocola, drop
Bepaalde kruiden en specerijen
Noten, zaden, peulvruchten
Schaal- en schelpdieren, varkensvlees, eieren
Diverse kunstmatige toevoegingen( E-nummers)
Histamine-intolerantie kan vastgesteld worden door een eliminatie/provocatiedieet. Eliminatie betekent het weglaten van voedingsmiddelen die klachten veroorzaken. Provocatie betekent het opnieuw toevoegen van voedingsmiddelen. Het doel van deze eliminatie/provocatie is dat voedingsmiddelen met een ‘hoog’ histaminegehalte en voedingsmiddelen die histamine vrij kunnen maken in het lichaam, tijdelijk geheel worden verwijderd uit de voeding.
Zodra de klachten weg zijn, worden de histamine bevattende voedingsmiddelen één voor één weer toegevoegd aan het menu. Om helderheid te krijgen in het klachtenpatroon in relatie tot genuttigde voedingsmiddelen dient men een voedingsdagboek bij te houden. Hierin houdt men bij wat men gegeten en gedronken heeft op een dag. Een eliminatie/provocatiedieet wordt altijd uitgevoerd onder begeleiding van een voedingskundige. Dit is om te voorkomen dat er tekorten aan belangrijke vitamines en mineralen ontstaan, omdat veel voedingsmiddelen niet binnen het dieet passen.
Als de oorzaak van de histamine-intolerantie een tekort aan het enzym DAO is, kan er een enzympreparaat worden gebruikt. Een enzympreparaat is overigens geen vervanging voor een histaminearm dieetadvies.
Flavonoïden hebben een remmende werking op het vrijkomen van histamine. Factoren die bijdragen aan een tekort aan flavonoïden zijn onvoldoende inname van groenten en fruit, evenals het routinematig eten van industrieel verwerkte producten.
Helaas is extra eten van sommige flavonoïdenrijke voeding als men histamine-intolerant is geen optie, omdat ze histaminerijk zijn. Quercitine, maar ook OPC-, ribes nigrum- en Pycnogenol- extract in een supplement zijn echter goed als natuurlijke histamineverlager inzetbaar.
Bij een histamine- intolerantie is het belangrijk dat men hygiënisch te werk gaat om bederf te voorkomen, omdat bepaalde voedingsmiddelen makkelijk kunnen rijpen, rotten en vergisten. Dit kan de hoeveelheid histamine in het voedingsmiddel verhogen.
De hoeveelheid histamine vermindert over het algemeen niet als een voedingsmiddel wordt verhit. Een uitzondering hierop is appel, waarbij bij verhitting het allergeen kapot gaat. Bij een appelallergie kan men dus vaak wel verhitte appel eten, zonder hiervan histaminegerelateerde klachten te krijgen.
