Ayurveda is een 5000 jaar oude gezondheidsleer die stamt uit India.
De Ayurveda benadrukt dat iedereen geboren wordt met een volstrekt individuele constitutie. Deze constitutie is een vast gegeven dat de persoonlijke basis vormt voor gezondheid. Door te letten op de constitutie kan een gezondheidsevenwicht hersteld worden.
De constitutie van ieder mens is gebaseerd op een bepaalde relatie van drie fundamentele en vitale energieën, ook wel ‘dosha’s’ genoemd.
Deze dosha’s zijn bekend onder de Sanskrietnamen Vata (het lucht/etherelement), Pitta (het vuurelement) en Kapha (het aarde/waterelement) en vormen de kern van de Ayurveda. Ze bepalen het vermogen tot gezondheid en de manier waarop iemand reageert op omstandigheden, situaties en mensen.
De drie dosha’s zitten in elk mens, maar bij de één is het lucht/etherelement sterker, bij de ander het vuurelement en bij weer een ander het aarde/waterelement. Soms is een tweede dosha ook sterk aanwezig en dan spreek je bijvoorbeeld over Vata-Pitta of Kapha-Vata. Oftewel over een lucht/ether- en vuurelementoverheersing of een aarde/water- en lucht/etherelementoverheersing. Het is van belang dat de dosha’s in balans zijn.
Hoofdkenmerken van de drie dosha’s:
Vata (het lucht/etherelement)
• Tenger, mager postuur.
• Nerveus van aard.
• Snel pratend en bewegend.
• Moet regelmatig eten.
• Lichte slaper, neiging tot slapeloosheid.
• Snel van begrip, maar vergeet ook snel weer.
• Zwakke spijsvertering (snel gasvorming).
• Emotioneel.
• Raakt snel vermoeid.
• Perfectionistisch (kan zich verliezen in details).
• Geneigd snel zorgen te maken.
• Loopt snel.
• Minder lichaamskracht dan de anderen.
• Doet alles heel snel (soms te snel en dat geeft opwinding en nervositeit).
• Kan slecht tegen koffie (wordt snel nerveus en krijgt snel last van suikerspiegelschommelingen).
• Houdt van snoepen (zoet). Wordt door zoet rustig.
Pitta (het vuurelement):
• Normaal postuur.
• Gemiddelde lichaamskracht en normaal uithoudingsvermogen.
• Afkeer van warmte (ligt niet graag te zonnen).
• Ondernemend en heeft uitdagingen nodig.
• Blozende gelaatskleur, vaak sproeten en wratten.
• Bij stress neiging tot prikkelbaarheid, boosheid, snel ‘aangebrand’.
• Ambitieus, fanatiek (in vuur en vlam voor een idee).
• Veeleisend, kritisch.
• Loopt met vastberaden tred.
• Houdt van ‘koud’ eten (rauwkost, ijs).
• Houdt zich bezig met de grote lijnen.
• Zakelijk.
• Enthousiast.
• Houdt van vlees, koffie en alcohol.
Kapha (het aarde/waterelement):
• Stevig tot zwaar gebouwd.
• Grote lichamelijke kracht en groot uithoudingsvermogen.
• Heeft snel neiging tot aankomen.
• Constante energie.
• Langzame en gracieuze bewegingen.
• Neemt niet snel informatie op, maar heeft een olifantengeheugen.
• Langzame vertering.
• Houdt van vette en zetmeelrijke voedingsmiddelen.
• Diepe en lange slaap.
• Stressresistent.
• Verdraagzaam, hartelijk, vergevingsgezind.
• Emotionele eter (zoekt snel troost bij eten).
• Ontwaakt langzaam, blijft lang in bed liggen en heeft koffie nodig om goed wakker te worden.
In de Ayurvedische zienswijze zijn geneeskunst en voeding complementaire factoren. De Ayurveda richt zich niet alleen op genezing, ze richt zich ook op het voorkomen van ziekte en daarmee het handhaven van vitaliteit. Men kan niet verwachten dat men zijn vitaliteit kan behouden of van een ziekte kan herstellen als men niet goed weet welke enorme invloed voeding op de lichamelijke gezondheid, geestelijke helderheid en spirituele vooruitgang heeft.
De kracht van voedingsmiddelen blijkt alleen wanneer ze in de juiste combinaties gegeten worden en exact zijn afgestemd op de persoonlijke kenmerken.
Als iemand met een Vataconstitutie (lucht/ether-type) voedsel eet met veel lucht erin, wordt zijn eigen lucht nog meer verhoogd. Bijvoorbeeld veel koud fruit eten kan dan gasvorming geven en een onaangename opgeblazen buik geven. Iemand met een Pittaconstitutie (vuurtype) kan bij overmatig gebruik van pittige kruiden teveel maagzuur krijgen en door het teveel aan ‘vurig’ eten een maagzweer krijgen. Kennis van de constitutie en de Ayurvedische geneeskunst zijn een vereiste om gebalanceerd te leren eten en koken.
Panchakarma is binnen de Ayurveda de meest gebruikte therapievorm voor vrijwel alle ziekten. Het is een reinigings- en vitaliseringsmethode gericht op het herstellen en verlengen van de fysieke en geestelijke gezondheid en het bewustzijn.
Panchakarma wordt vooraf gegaan door Purvakarma, wat letterlijk betekent ‘behandeling vooraf’.
Het doel van de voorbehandeling is om te zorgen dat afvalstoffen in het lichaam naar buiten worden gebracht. Deze voorbehandeling gaat in drie fasen:
– Door het opwekken van transpiratie;
– Door stimulatie van de weefsels door middel van oliemassages;
– Door stimulatie van de spijsvertering.
Volgens de Ayurveda moet het lichaam gezien worden als een eenheid van samenwerkende principes (Vata, Pitta en Kapha), die zich op een fysiek niveau uiten als verschillende samenwerkende lichamelijke functies. Wanneer Vata, Pitta en Kapha als een eenheid met elkaar samenwerken is er sprake van een balans.
Men kent in de alternatieve geneeswijzen diverse reinigingsmethoden. Denk aan vasten, darmspoelingen, bloedzuiverende kruiden, etc., voor het corrigeren van specifieke lichamelijke processen. Deze correcties kunnen echter de eenheid van samenwerkende Vata, Pitta en Kapha nog meer verstoren waardoor de symptomen alleen maar verergeren.
Het voordeel van een kundig toegepaste en goed begeleide Panchakarma t.o.v. andere detox-programma’s is dat Panchakarma naast de reiniging ook een regulerende werking heeft op de Vata, Pitta en Kapha in het hele systeem inclusief de geest.
Een Ayurvedakuur geeft goede resultaten bij de behandeling van zeer uiteenlopende klachten, zoals spier- en gewrichtsklachten, chronische holte-ontstekingen, huidklachten, allergieën, astma, slapeloosheid, nervositeit, vermoeidheid, maag-darmklachten en migraine.
