Romeinse godin van de huiselijke haard en het haardvuur. Haar verering dateert uit de oudste tijden van Rome.
Naar de sage waren Romulus en Remus kinderen van een Vestaalse maagd en koning Numa Pompilius zou de Vestadienst hebben ingesteld en een primitieve tempel hebben gebouwd aan de voet van de Palatijn. De tempel had de vorm van ccn ronde hut en de wanden waren van rietwerk en leem. Daarin werd een eeuwig brandend vuur onderhouden door speciale priesteressen, Vestaalse maagden genaamd. De cultus gaat terug op de sacrale betekenis die het vuur had voor de primitieve mens, in wiens (ronde) hut altijd het vuur brandend diende te blijven, terwijl de zorg voor het vuur aan de dochters werd toevertrouwd. De Vestatempel te Rome bewaarde geen beeld van de godin, doch het haardvuur van de Romeinse staat, benevens het Palladium en de Penates die Aeneas uit Troje zou hebben meegebracht. Jaarlijks werd op 1 maart het vuur vernieuwd, en het tussentijds uitgaan van het vuur werd beschouwd als een bijzonder onheilspellend voorteken. Herhaaldelijk is de Vestatempel verwoest en weer opgebouwd. De huidige tempel op het Forum Romanum dateert van het begin van de 3de eeuw n.C. en werd opgericht door de gemalin van Septimius Severus. Tot 394 n.C. heeft het eeuwige vuur gebrand in het heiligdom. Behalve te Rome was er een Vestatempel te Lavinium, waar de consuls bij hun ambtsaanvaarding offerden.
Het feest der Vestalia vierde men van 7 tot 15 juni. Op de eerste dag van het feest werd de ‘penus Vestac’, het heilige inwendige van de Vestatempel die altijd gesloten was, geopend voor de vrouwen. Zij brachten barrevoets offers naar het heiligdom. Op de laatste dag werd de tempel gereinigd. In het huiselijk leven was de verering van Vesta zeer nauw verbonden met die van de Penates.ICONOGRAFIE Het bekendste beeld van de godin is de zgn. Vesta Giustiniani te Rome, een strenge vrouwefiguur, in lang gewaad gekleed, het hoofd omhuld. De rechterhand rust in de zijde, in de linkerhand hield zij wellicht een scepter.
Zie Romulus, Vestaalse maagd, Palladium, Penates, Aeneas, Forum Romanum
