Mythologische Encyclopedie

Dr. A. van Anken (1961)

Gepubliceerd op 08-04-2020

IPHIGENIA

betekenis & definitie

(Gr. Iphigeneia), dochter van het Myceense koningspaar Agamemnon en Clytaemnestra.

Toen de Griekse vloot in Aulis voor anker lag, gereed om naar Troje uit te varen, veroorzaakte Artemis windstilte, waardoor de afvaart werd verhinderd. Calchas verklaarde dat de godin slechts verzoend werd, als Agamemnon zijn dochter offerde. Agamemnon ontbood, na veel tweestrijd, zijn dochter uit Mycene, onder voorwendsel haar uit te huwen aan Achilles. Toen het offer zou plaats vinden, stelde Artemis op het laatste moment een hinde in de plaats van Iphigenia, en voerde het meisje naar Tauris (tgw. de Krim), waar zij priesteres werd in de tempel der godin. Iedere vreemdeling die het land betrad, moest zij aan Artemis offeren. Eens nu bezochten Iphigenia’s broer Orestes en diens vriend Pylades de tempel in Tauris. Een herkennen tussen broer en zuster volgde, waarop Iphigenia met de beide mannen naar Griekenland ontvluchtte. Bij Homerus wordt zij Iphianassa genoemd (Hom. Ilias IX, 145), en van een offer spreekt de dichter niet. De figuur van Iphigenia inspireerde verscheidene auteurs uit de oudheid en latere tijden: Euripides (Iphigenia in AulisIphigenia in Tauris), Racine, Vondel, Goethe, Gluck.ICONOGRAFIE Vooral in wandschilderingen is de offerscène van Iphigenia uitgebeeld. Zij verschijnt als jonge vrouw, vol offerbereidheid en rustige overgave bijv. in de casa del Poeta Tragico te Pompeii en op een sarcophaagreliëf te Rome; als priesteres in Tauris, tezamen met Orestes en Pylades op verscheidene Pompeiaansc fresco’s, bijv. in de casa del Citarista, di Marco Olconio en di Pinario Ceriale. Uit later tijd schilderijen van Ricci, Pittoni, Bencovich, Tiepolo.

Zie Agamemnon, Clytaemnestra, Aulis, Artemis, Calchas, Achilles, Orestes, Pylades

< >