Tot de weinige restanten van de oude dorpsbebouwing behoort het 18de-eeuwse diepe huis Groest 59 met tuitgevel. Eveneens uit de 18de eeuw stamt het pand Laanstraat 33, waaraan in de 19de eeuw in U-vorm de gepleisterde eenlaagspanden Laanstraat 35-37 zijn toegevoegd.
Andere voorbeelden van diepe huizen met tuitgevel zijn Herenstraat 67 (midden 19de eeuw) en de gepleisterde panden Herenstraat 45 (circa 1880) en Kampstraat 16 (circa 1900), het laatstgenoemde pand met siermetselwerk.De oudste Hilversumse villa is het Huis met de Pilaren (Peerlkamplaan 18-20). Dit neoclassicistische gebouw met hoekrisalieten en dorische zuilenportico werd in 1836 mogelijk naar plannen van J.D. Zocher jr. gebouwd voor J. van der Linden. In 1881-'82 liet Chr. van Lennep het huis afbreken en op de huidige plaats herbouwen. De gebroeders J., H. en C. de Groot verenigd in de ‘Bouwmaatschappij Hilversum’ bouwden diverse wit gepleisterde villa's op de Boomberg, zoals Vaartweg 50 (1884,
J. de Groot) en rond 1890 de villa's Vaartweg 68, Peerlkamplaan 7, Perkstraat 63-65, Boomberglaan 57 en 63, Torenlaan 45 (J. de Groot) en Rozenhagen (Torenlaan 42; circa 1895). Opvallende gepleisterde rondboogfriezen hebben Gooizicht (Bergweg 24; circa 1890) en het rijzige drielaagse pand Quatre Bras (Hoge Naarderweg 61; 1892, C. de Groot). Uitgevoerd met een identieke torenachtige hoekpartij zijn Peerlkamplaan 14-16 en 't Zuydenhoek (Spieghellaan 2), beide uit circa 1895. Uit die tijd dateren ook de gepleisterde herenhuizen Vaartweg 50b en Badhuislaan 12, voorzien van een asymetrisch geplaatste voorbouw met afgeschuinde hoeken. Voorbeelden van gepleisterde herenhuizen met chaletstijl-elementen zijn Emmastraat 55-59 (1898) en het Krugerhuis (Hoge Naarderweg 41). Elders in Hilversum werden grote gepleisterde neoclassicistische villa's gebouwd, zoals Hestia (Utrechtseweg 29; 1881) en Nieuwen Sade (Melkpad 34; mezzanino). Risalerende middentraveeën hebben de villa's Vaartweg 32-34, Perkstraat 12, 't Zuydenbroek (Peerlkamplaan 5), Den Hull (Utrechtseweg 11; circa 1895) en Koninginneweg 60. Uit circa 1890 dateert de grote gepleisterde villa Bussummergrintweg 4-6. Eclectische details hebben de ongepleisterde villa's Emmastraat 61 (1887, J. de Groot) en Vaartweg 89-89a (circa 1895). Een vroeg voorbeeld van neorenaissance-stijl is de grote villa Buen Retiro (Trompenbergerweg 6), opgetrokken in 1875 naar een ontwerp van I. Gosschalk met een rijke topgevelpartij en licht gekleurde gevelbanden. Op basis van een ontwerp van Gosschalk met overwegend eclectische elementen werd de oude jongenskostschool van W. van Loon (1842) in 1889 voor C.W. Groskamp verbouwd tot de villa Erica ('s-Gravelandseweg 55). Sinds 1933 is hier de openbare bibliotheek gevestigd. Andere voorbeelden van villa's met neorenaissance-elementen zijn Koninginneweg 7 (1897; ook chaletstijl-elementen) en Prima Vera (Koninginneweg 2; 1898) beide naar plannen van J.G. Briët - en het kleinere pand Emmastraat 13 (circa 1895). Interessant is de rijke baksteenornamentiek van de voor burgemeester J.C. Gülcher gebouwde villa Elisabeth (De Rijklaan 7; 1884) en de gepleisterde villa met neorenaissance-elementen Emmastraat 21 (circa 1895). Neorenaissance-elementen hebben ook Parklaan 1 (1903, J. Bol), met opvallende serre en balkon, en P.C. Hooftweg 5 (1907, J.J. Brandes).
Siermetselwerk in verschillende kleuren zijn kenmerkend voor de jugendstil-villa's Villa Annie (Burg. Schooklaan 20; 1902, G. Kloppers), gebouwd in opdracht van F.J. Domela Nieuwenhuis, en Op den Hull (Oude Enghweg 21; 1902, J.H. Slot). Gecementeerde banden sieren de gevels van Vreugde en Rust (Middenweg 10; circa 1900) en Soestdijksestraatweg 43 (circa 1900).
De laatste bezit een karakteristiek belvédèretorentje. Chaletstijl-invloeden vertonen de dubbele villa Oude Enghweg 12-14 uitgevoerd in kalkzandsteen met rode baksteenbanden alsmede de Villa Emma ('s-Gravelandseweg 178; 1903) en de dubbele villa Vaartweg 47-49 (circa 1905). Een van de mooiste villa's in chaletstijl is de in hout uitgevoerde villa Heideveld (Soestdijkerstraatweg 88; circa 1890) naar plannen van J.F. Klinkhamer. Ook de gebroeders De Groot ontwierpen villa's met rijke sierspanten in chaletstijl, zoals Villa Vreewijk (Peerlkamplaan 3), Perkstraat 59 (1895), Nassaulaan 24 (1899) en Burg. Lambooylaan 19 (1899).
Rationalistische elementen en een kleine open hoektoren zijn zichtbaar bij de gepleisterde villa Zonneheuvel (Ceintuurbaan 2; 1896), ontworpen door H.P. Berlage voor de weduwe W.H. Hubrecht.
Een in vakwerkstijl uitgevoerde verdieping hebben de kleine villa's Peerlkamplaan 12 en A. Perkstraat 31 (beide circa 1900). Een hele bovenbouw in vakwerkstijl komt voor bij de grotere villa's Melkpad 7 (1905, C. de Groot), Godelindeweg 6-8 (circa 1910) en Curaçaolaan 30 (circa 1925; rieten dak).
Met chaletstijl-elementen ontwierp J.R. de Jong de in 1907 gebouwde villa's Huize Peerlkamp (P.C. Hooftweg 1) en P.C. Hooftweg 3. Ook andere architecten pasten deze deze stijl toe, zoals bij Emmastraat 37-47 (1903, J.M. Cromwel), villa Elim (Oude Enghweg 28; circa 1910, W.M. Weerkamp), Burg.
Van Hellenberg Hubarlaan 1 (1908, J. Carnos), Minister Hartsenlaan 6 en 9, Utrechtseweg 20 en de villa Rozenburg (Regentesselaan 19-21; circa 1910, J. Vixseboxse). In vergelijkbare stijl ontwierp J.H. Slot de villa's Koninginneweg 38 (1901) Hoflaan 2 (1902) en Huize Zonnenhoek ('s-Gravelandseweg 166-166a; 1902). Rode baksteendetails zijn te vinden bij de villa's Zonnehoeve ('s-Gravelandseweg 180; 1903) en Koninginneweg 34 (circa 1905), dat aan de jugendstil verwante details heeft.
Dat geldt ook voor de villa 's-Gravelandseweg 168 (1903, H.J. Jesse).
Opmerkelijk is het overstekende platte dak tussen hoekschoorstenen van villa De Hoek (Burg. Schooklaan 2; 1905, J.G. Wattjes). A. Salm ontwierp voor E. Luden en diens Engelse vrouw de villa De Leerkamp (Witte Kruislaan 8; 1906) in Engelse landhuisstijl. Vergelijkbare ‘bay-windows’ zijn ook te vinden bij het door K.P.C. de Bazel ontworpen landhuis Beethovenlaan 29 (1909-'10).
In Nieuw Historiserende stijl ontwierp E. Verschuyl enkele forse landhuizen, zoals 't Heem (Rossinilaan 9; 1912) en Sonneheerdt (Hertog Hendriklaan 8; 1916). Beide kregen een tuinaanleg naar plannen van D.F. Tersteeg. Hiermee vergelijkbare landhuizen zijn Hoogwolde (Sweelincklaan 9; 1913, M.J. Mouw), Vogelsangh (Nimrodlaan 12; 1913, J. van der Goot en C.J.
Kruisweg) en Minister Hartsenlaan 4 (1912, C. de Groot). Andere voorbeelden uit circa 1915 zijn De Ruwenberg (Zonnelaan 22), Bisonlaan 6 en het landhuis Kruisvoorde ('s-Gravelandseweg 45). Een voorbeeld van de overgang naar meer expressionistische vormen is het landhuis De Bijenschans (Sparrenlaan 20, 1917), ontworpen door A.H. Wegerif met een tuin van D.F. Tersteeg (1918). Als laat voorbeeld van Nieuw Historiserende stijl kan het door P.
Cuypers jr. ontworpen grote huis Beethovenlaan 41-43 (1928) worden vermeld. Opmerkelijk zijn de ontwerpen in de neobarokke ‘Um 1800’-variant van deze stijl, zoals te zien bij 't Zuiderend (Utrechtseweg 63; 1911, J.W. Vrains). In die trant ontwierp J. London de herenhuizen 's-Gravelandseweg 48 (1912) en Zonnehal (Soestdijksestraatweg 90; 1912). Het laatste diende als ambtswoning van burgemeester Van Hellenberg Hubar en heeft een middenrisaliet met pilasterorde en guirlande.
Voor zichzelf bouwde London de villa Middlesex (Soestdijkerstraatweg 110-112; 1921-'28) in kubistisch-expressionistische vormen en met art déco-details. Productief als architect was J.W. Hanrath, die zich in 1896 in Hilversum vestigde. De door hem ontworpen villa De Eersteling (Middenweg 3; 1893) is beïnvloed door Engelse vakwerkbouw. Een boerderij-achtig karakter met traditionalistische elementen vertoont de villa Veldhoeve (Godelindeweg 17; 1897-'98, uitgebreid 1909 en 1924). Kenmerkend voor zijn werk zijn de landhuizen in Nieuw Historiserende stijl als Utrechtseweg 40 (1904), de Bloemhof (Steynlaan 3; 1903-'04), Palestrinalaan 5 (1904) en Kannesheuvel (Palestrinalaan 11; 1908).
Het laatstgenoemde heeft ‘bay-windows’ over twee verdiepingen. Zijn eigen woonhuis, het brede landhuis D'Olijftak (Rossinilaan 4; 1904), wordt gedomineerd door een fors wolfseind. Dit motief komt terug bij Beethovenlaan 27 (1905). Een later en traditionalistischer werk is de villa Wagnerlaan 30 (1927), ontworpen toen hij zich had geassocieerd met P.H.N. Briët. Het eigen woonhuis van Briët is de traditionalistische villa Wagnerlaan 5 (1936-'41).
Een traditionalistisch ontwerp van A.J. Kropholler is het met tuitgevels uitgevoerde dubbele landhuis Larenseweg 170-172 (1916).
Verder zijn er veel villa's in expressionistische vormen. Het door M. de Klerk voor de familie Veerhoff-Kothe ontworpen expressionistische huis Billeke, nu ‘Solhoeve’ (Van Lenneplaan 37; 1915), heeft een diamantvormige plattegrond. In expressionistische stijl uitgevoerd zijn ook Berkenlaan 8 (1917, J.M. van der Mey), de met riet gedekte villa De Rietstulp (Utrechtseweg 253; circa 1920) met hoge schoorsteen, en Taludweg 69 (circa 1925) met zijn opvallende driehoekige balkonnetjes. Soberder zijn de door C. de Groot en J. van Laren met hoge puntgevels ontworpen villa's 's Gravelandseweg 131 (circa 1917) en Trompenbergerweg 35 (1919). Goede voorbeelden van met riet gedekte expressionistische villa's zijn Iepenlaan 9 (1923, J.C. van Epen) en de naar ontwerp en met eigen beeldhouwwerk van G. Hoppen gebouwde atelierwoning De Mijlpaal (Bremlaan 2; 1925).
E.G. Middag ontwierp voor zichzelf het woonhuis met atelier De Boomhoek (Bussumergrindweg 3; 1926). Voorbeelden van villa's met gebogen rietdaken (‘kamelenrug’) zijn de Jagershoeve ('s-Gravelandseweg 142; 1925) en De Kameel (Insulindelaan 19; 1926, J. Dullaart). Expressionistische werken van andere architecten zijn bijvoorbeeld 't Huizeke (Eikenlaan 39; 1927, P.C. van Uchelen), Arubalaan 6 (1928, Th. Rueter) en Bussumergrindweg 17 (1928, C. de Graaff), Bussumergrindweg 19 (1929, J. van Laren) en Wagnerlaan 7 (1930, H. Bunders).
Ook W.M. Dudok ontwierp in eerste instantie in expressionistische stijl (met rieten daken), zoals 's-Gravelandseweg 146-148 (1915). Zijn eigen woonhuis De Wikke (Utrechtseweg 71) is zakelijk-expressionistisch van stijl, evenals de gelijktijdig gebouwde villa Utrechtseweg 69 (1926). Ook N. Andriessen ontwierp zijn eigen woonhuis Laapersweg 3 (1927) in zakelijkexpressionistische stijl. Deze door F.
Lloyd Wright beïnvloede stijl is ook merkbaar bij de bungalow Laapersweg 24 (1924, N. Andriessen) met ver overstekende daken, bij het landhuis Benvenuta (Bussumergrindweg 40; 1928, J. Dullaart), de geschakelde woningen Simon Stevinweg 103-105 (1929, J. Wils) en de woonhuizen Boomberglaan 77-81 (1935, B.H. Bakker; nr. 77 was zijn eigen woning).
Goede voorbeelden van functionalistische villa's zijn te vinden in het werk van P.J. Elling. Hertog Hendriklaan 1 (1928) en Joelaan 2 (1929-'30) bestaan uit kubieke volumes van beton, met vensters van staal en glas. Elling ontwierp ook Rossinilaan 11 (1936), waar het skelet en de kozijnen van hout zijn; het kleurenschema is van B. van der Leck. Volgens dezelfde principes gebouwd zijn de villa's Burg. Gülcherlaan 34 en 36 (1934, E.G. Middag).
Na de oorlog ontwierp Dudok voor prof. W.J. de Gruyter en de Perzische prinses Fatemeh Khanoem de Katchaloff de zakelijk-expressionistische bungalow Golestan (J. Pennweg 19; 1953).
Andere interessante naoorlogse woningen zijn de appartementengebouwen Hortensiuslaan 2-32 (1953, A.J. Feberwee) en Boomberglaan 27-49 (1955, D.C. Bonnet) en het voor eigen gebruik ontworpen functionalistische huis Spoorstraat 65 (1982, K.J. van Velsen).
