Max Huitema

bioloog/ecoloog, student watermanagement

Gepubliceerd op 19-02-2015

Exoot

betekenis & definitie

Een exoot of uitheemse soort is een organisme dat niet van nature in een bepaald gebied voorkomt. Exoten zijn vrijwel altijd soorten die door de mens in een bepaald gebied zijn ingevoerd.

Het invoeren of introduceren van een soort in een gebied gebeurd niet altijd bewust met hulp van mensen. Bewuste introducties zijn bijvoorbeeld de reuzenpad in Australië, Japanse oester in Zeeland en graskarper in verschillende wateren in Nederland. Onbewuste introducties zijn bijvoorbeeld ontsnapte vogels en ratten en andere dieren die meeliften aan boord van (intercontinentale) schepen of via het ballastwater van deze schepen. Als gevolg van deze onbewuste introducties zitten er nu halsbandparkieten in de Randstad en zwemmen er Noord-Amerikaanse en Aziatische kreeftachtigen in de Nederlandse wateren.
De redenen van introducties zijn bijvoorbeeld het bestrijden van een insectenplaag die schadelijk kan zijn voor de landbouw of bestrijden van (uitheemse) planten in waterwegen. Sommige soorten worden expres ergens geïntroduceerd met goede bedoelingen maar later blijken niet alle introducties even succesvol. Niet succesvol kan betekenen dat de soort zich niet heeft weten te vestigen maar een introductie kan ook resulteren in onvoorziene (negatieve) gevolgen. In dit laatste geval wordt er gesproken over een invasieve soort. Bij exoten gaat wordt uitgegaan van de 10-10 regel: 10 % van de exoten vestigt zich in een nieuw gebied en 10% daarvan wordt een invasieve soort. Hoewel slechts 10 % van de gevestigde exoten problemen kunnen veroorzaken, zijn dit wel vaak de bekendste voorbeelden.
Tegenwoordig zijn er verschillende maatregelen om onbewuste introducties te voorkomen. Onderzoek naar de mogelijke effecten van de introductie op inheemse flora en fauna, strenge controles op luchthavens op de invoer van biologisch materiaal en strengere regels met betrekking tot ballastwater.