Stadhouderlijke Partij (ook: Oranjepartij, prinsgezinden), politieke stroming in de Republiek, die tegenover de → staatsgezinden stond. De stroming trad voor het eerst onder stadhouder Maurits duidelijk naar voren.
Zij steunde op het volk, die in de stadhouder een tegenwicht tegen de stedelijke elite zag, op orthodoxe predikanten en op het leger en de adel. In tegenstelling tot de staatsgezinden waren de aanhangers van de stadhouder voorstander van een sterker centraal gezag. Tot de → Bataafse Republiek in 1795 beheerste de tegenstelling tussen stadhouderlijke en staatsgezinde partij de binnenlandse politiek in de Noordelijke Nederlanden.
