Lexicon Nederland en België

Liek Mulder (1994)

Gepubliceerd op 02-08-2017

Compromis

betekenis & definitie

Compromis (ook: Verbond der Edelen), verbond tussen lagere edelen, zowel katholieke als protestantse, uit vooral de Zuidelijke Nederlanden, gesloten in Brussel in november 1565. Het verbond kwam tot stand vanuit de vrees voor strenge vervolging van protestanten en het streven van de adel om zijn positie te behouden.

Vele edelen hadden hun macht en inkomsten verloren aan ambtenaren, omdat de regering in Brussel meer op bekwaamheid dan op afkomst ging letten. In 1566 bood het Compromis → landvoogdes → Margaretha van Parma twee smeekschriften aan, maar de → Beeldenstorm in augustus van dat jaar dreef de adel tot een akkoord met de landvoogdes. Het Compromis werd ontbonden, maar een overgebleven groep vormde het Compromis van → Breda, dat in februari tevergeefs een derde smeekschrift aanbood. In Duitsland verbonden uitgeweken edelen zich tot een nieuw Compromis.

< >