Het retentierecht houdt in dat een schuldeiser het recht heeft een object waarop een schuld rust in bezit te houden totdat de schuldnemer aan al zijn of haar betalingsverplichtingen heeft voldaan. Het retentierecht is dus een drukmiddel voor schuldeiser om schuldenaars te stimuleren aan de betalingsverplichtingen te voldoen.
Het retentierecht hoeft niet voorafgaand aan een overeenkomst te worden afgesproken. Het is namelijk bij wet vastgelegd dat een schuldeiser het recht van retentie heeft. Doorgaans wordt het retentierecht alleen aangesproken wanneer de schuldnemer een betalingsachterstand heeft, maar het retentierecht kan ook gebruikt worden wanneer er andere verplichtingen niet nagekomen worden.
Het voordeel van het retentierecht voor schuldeisers is dat het zelfs blijft bestaan wanneer de schuldnemer failliet is. Dat betekent dat de schuldeiser juridisch gezien altijd recht blijft hebben op een openstaande schuld en dus gerechtigd is het object waarop de schuld rust vast te houden.
Hoewel het retentierecht bepaalt dat de schuldeiser het object vast mag houden heeft de schuldeiser niet automatisch het recht om bij het niet nakomen van de verplichtingen het object te verkopen. Dit kan alleen wanneer de schuldeiser een executoriale titel heeft. In andere gevallen zal er eerst toestemming van een rechter nodig zijn om tot verkoop over te gaan. Wanneer een schuldeiser een executoriale titel heeft krijgt de schuldeiser voorrang op het innen van de schulden voor alle andere schuldeisers.
Bij lease is de leasemaatschappij altijd juridisch eigenaar van de auto. Bij operational lease kan een garagehouder bijvoorbeeld de auto vasthouden wanneer het onderhoud niet betaald wordt. Bij financial lease wordt dit echter lastig, omdat de lessee verantwoordelijk is voor het betalen van het onderhoud, maar de auto juridisch gezien nog steeds het eigendom van de leasemaatschappij is. In dat geval kan een schuldeiser vaak het retentierecht niet uitoefenen.
