naam van 18 koningen van Frankrijk.
I, de Vrome (814-840), geb. 778, keizer van het Frankische Rijk. Zoon van Karel de Grote. Verdeelde het rijk in 817 en 823 onder zijn zonen, hetgeen tot veel strijd aanleiding gaf en het rijk ontwrichtte.
III (879-882). Versloeg de Noormannen bij Saulcourt.
IV „d’Outremer” (van Overzee) (936-954), geb. 921, leefde geruime tijd in Engeland.
V „le Fainéant” (de Doeniet) (986-987), de laatste Karolinger.
VI, deDikke (1108-1137), geb. 1081. Bevorderde de opkomst der steden.
VII (1137-1180), geb. 1120. Nam deel aan de 2e Kruistocht (1147-1149).
VIII (1223-1226), geb. 1187, deed 1215-1217 een mislukte inval in Engeland.
IX, de Heilige (1226-1270), geb. 1214. Aanvankelijk onder regentschap van zijn moeder Blanca van Castilië. Ondernam 2 Kruistochten: 1248-1254 en 1270, waarop hij stierf.
X (1314-1316), geb. 1289. Hief 1315 de lijfeigenschap op de koninklijke domeinen op.
XI (1461-1483), geb. 1423. Voerde verbitterde strijd tegen de grote leenmannen, aan wier hoofd Karel de Stoute van Bourgondië stond. Wist hen te overwinnen, voornamelijk door sluwheid, en zo de grondlegger te worden van de absolute monarchie.
XII (1498-1515), geb. 1462. Trachtte in Italië een overheersende positie te veroveren, hetgeen mislukte.
XIII (1610-1643), geb. 1601. Het grootste deel van zijn regering in de schaduw van zijn geniale minister kardinaal Richelieu.
XIV, de „Zonnekoning” (1643-1715), geb. 1638. Tot 1661 regeerde in feite kardinaal Mazarin. Na diens dood concentreerde L. de gehele staatsmacht in eigen persoon. Koos bekwame staatsdienaren, onder wie Colbert, wiens mercantilistische politiek de materiële welvaart zeer deed toenemen. Voerde vele oorlogen (Devolutie-oorlog 1665-1668, Hollandse oorlog 1672-1678, Negenjarige oorlog 1688-1697, Spaanse successie-oorlog 1700-1713). Vervolgde de Protestanten (opheffing Edict van Nantes 1685).
Maakte zijn hof te Versailles tot het schitterendste van Europa. Regeringsperiode bekend als bloeitijdperk van letteren en kunst.
XV (1715-1774), geb. 1710. Achterkleinzoon van L. XIV. Tot 1723 onder regentschap van Philips van Orléans. Hoewel ,,le bien-aimé” (de welbeminde) geheten, werd bij zijn dood gejuicht, omdat hij door zijn verregaande zedeloosheid (maitressen en het Pare aux Cerfs) zichzelf verachtelijk had gemaakt en 's lands gelden had verkwist. Bekend is geworden zijn gezegde „Après nous le déluge” („na ons de zondvloed”).
XVI (1774-1792), geb. 1754, onthoofd 1793. Gehuwd met Marie Antoinette. Zag zich door de wanhopige financiële toestand gedwongen in 1789 de Staten-Generaal bijeen te roepen, hetgeen de Franse Revolutie inluidde. Kon zich met vele maatregelen van de Revolutie, o.a. met het optreden tegen de geestelijkheid, niet verenigen, kwam daardoor in conflict met het volk, dat hem bovendien verdacht van samenspanning met Pruisen en Oostenrijk, waarmede Frankrijk 1792 in oorlog geraakte. Werd afgezet, van hoogverraad beschuldigd en geguillotineerd.
XVII (1785-1795), zoon van Lodewijk XVI. Overleed, mede ten gevolge van slechte behandeling door de schoenmaker Simon, in de gevangenis de Temple. Velen hebben echter hieraan getwijfeld, waardoor in de loop der 19e eeuw verscheidenen zich voor L. XVII konden uitgeven en aanhang vinden.
XVIII (1814/5-1824), geb. 1755. Oudste broeder van L. XVI. Week 1791 uit. Kwam na de val van Napoleon 1814 op de troon, „octroyeerde” een soort grondwet, de „charte constitutionnelle”, vluchtte voor Napoleon in 1815, werd na de slag bij Waterloo door de geallieerden weer op de troon geplaatst.
