ontbinding van een huwelijk gedurende het leven der echtgenoten. Bij de meeste niet-Christelijke volken was en is E. op min of meer gemakkelijke wijze toegestaan.
De Christelijke Kerk heeft van oudsher het huwelijk als onontbindbaar beschouwd, zulks op grond van Mattheus 19 : 5. Was bij de R.K. Kerk het verbod van E. absoluut, de Kerk der Reformatie erkende hierop een tweetal uitzonderingen, nl. in geval overspel was gepleegd (krachtens Matth. 5 : 32 en 19 : 9) en in geval van kwaadwillige verlating (I Cor. 7 : 12-14). Onder deze laatste grond werd door extensieve interpretatie ook gebracht veroordeling tot verbanning of langdurige vrijheidsstraf. Het Ned. recht kent 4 gronden voor E.:1. overspel;
2. kwaadwillige verlating (gedurende 5 jaren) ;
3. veroordeling wegens misdrijf tot vrijheidsstraf van 4 jaren of langer;
4. ernstige mishandelingen (B.W. 264).
E. met onderlinge toestemming is verboden (263) ; volgens
vaste jurisprudentie echter wordt de bekentenis van de gedaagde als bewijs van gepleegd overspel beschouwd, terwijl ook de gedaagde, die verstek laat gaan, veroordeeld wordt. Alvorens wederpartij in procedure tot E. te dagvaarden, moet men verlof hiertoe vragen aan president der rechtbank, die eerst een poging tot verzoening in het werk stelt (Kv, 816 en vv.). Is eis gegrond op veroordeling tot vrijheidsstraf of op overspel, waarvan uit een strafvonnis blijkt, dan eenvoudiger procedure (B.W. 265). Is vonnis, houdende E., onherroepelijk, dan moet het worden ingeschreven in registers van de Burgerlijke Stand; eerst hierdoor wordt het huwelijk ontbonden. Heeft deze inschrijving niet binnen 6 mnd. plaatsgehad, dan vervalt het vonnis (276). De echtgenoot, tegen wie een eis tot E. is toegewezen, is verplicht de andere partij zo nodig levensonderhoud te verstrekken (280).
Door de E. eindigt de ouderlijke macht. De rechtbank benoemt een der ouders tot voogd over de kinderen (284).
In Belg. is E. mogelijk wegens bepaalde oorzaken of bij onderlinge toestemming. Als oorzaken gelden: overspel van de vrouw; overspel van de man, indien hij bijzit in de gemeenschappelijke woning houdt; gewelddaden, mishandelingen, beledigingen van ernstige aard (B.W. 229232). Ook hier gaat verzoeningspoging door voorzitter der rechtbank vooraf. Wordt eis toegewezen, dan machtigt rechter de ambtenaar van de Burg. Stand de ontbinding des huwelijks uit te spreken. E. bij onderlinge toestemming mag slechts plaatsvinden, indien man niet jonger dan 25, vrouw niet ouder dan 45 is en het huwelijk minstens 2 en niet langer dan 20 jaren heeft bestaan. Verder is machtiging van alle bloedverwanten in opgaande linie nodig.
